Sektördeki . yılımız'dayız.
İthalat Rejimi

Ticari Nitelikli Eşya İthalatı: Serbest Dolaşıma Giriş

Bu Notta yer alan bilgiler, Temmuz 2001 tarihi itibariyle günceldir.

 

İçindekiler

Bazı Önemli Kavram ve Terimlerin Tanımı

1 Giriş

1.1 Bu Notu Kimler Okumalıdır?
1.2 Bu konuda Faydalı Olabilecek Diğer Notlar

2 Bu Notun Amacı ve Kapsamı Nedir?

2.1 Bu Not Neyi Tanımlar?
2.2 Bu Notta Geçen Konulara İlişkin Mevzuat Nedir?
2.3 Gümrük Kanunundan Kaynaklanan Genel Hak ve Yükümlülükler Nelerdir?

3 Türkiye Gümrük Bölgesine Eşya Getirildiğinde Ne Yapılmalıdır?

3.1 Gümrük İdaresine veya Gümrük İdarelerinin Belirlediği veya Uygun Gördüğü Diğer Bir Yere Eşya Getirilmesi

4 Eşyanın Gümrüğe Sunulmasında Neler Gereklidir?

4.1 Eşya Gümrüğe Getirildiğinde İlk Olarak Ne Yapılmalıdır?
4.2 Eşyayı Gümrüğe Kim Sunmalıdır?
4.3 Eşya Gümrüğe Nasıl Sunulur?
4.4 Eşyanın Gümrüğe Sunulması İçin Zaman Sınırlaması Var mıdır?
4.5 Eşyanın Gümrüğe Sunulması Ertelenebilir mi?
4.6 Eşya İçin Gerekli Başka Gümrük Beyanları Var mıdır?
4.7 Özet Beyanı Kim Vermelidir?
4.8 Özet Beyan Nedir?
4.9 Özet Beyan Ne Zaman ve Nasıl Verilmelidir?
4.10 Eşyayı Gümrüğe Sunan ve Buna İlişkin Özet Beyan Verenlerin Cezai Sorumlulukları Nelerdir?

5 Eşyanın Boşaltılması ve Depolanması

5.1 Eşya Nereye Boşaltılmalıdır?
5.2 Eşya Boşaltıldıktan Sonra Bir Başka Yere Götürülmesi İle İlgili Bir Kısıtlama Var mıdır?
5.3 Gümrükçe Onaylanmış Bir Geçici Depolama Yeri İçin Gerekli Şartlar Nedir?
5.4 Gümrüğün İzni Olmadan Eşya Bir Başka Yere Götürülürse Ne Olur? 

6 Serbest Dolaşıma Giriş

6.1 Serbest Dolaşıma Giriş Nedir?
6.2 Kimler İthalat Yapabilir ve İthalata İlişkin Genel Bir Yasaklama veya Kısıtlama Var mıdır?
6.3 Türkiye’ye İthali Yasak Eşya Nedir?
6.4 Türkiye’ye İthali Belli Kurum ve Kuruluşlara Bırakılmış Eşya Nedir?
6.5 Türkiye’ye İthalinde Belli Merciin İzni Aranacak Eşya Nedir? 
6.6 Yalnızca Belirli Gümrük İdarelerinden İthal Edilebilecek Eşya Nedir?
6.7 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi İçin Beyanda Bulunmadan Önce Eşyayı Doğru Beyan Edebilmek İçin Nelere Yapılabilir?
6.8 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Çerçevesinde Beyanda Bulunmak İçin Bir Süre Sınırlaması Var mıdır?
6.9 Kanunda Öngörülen Süreler İçinde Beyanda Bulunulmaması Halinde Ne Olur?
6.10 Kimler Beyanda Bulunabilir? Beyan Sahiplerinin Genel Sorumlulukları Nelerdir?
6.11 Temsil Hakkı, oğrudan ve Dolaylı Temsil Nedir?
6.12 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi İçin Nasıl Beyanda Bulunabilirim?
6.13 Gümrük Beyannamesi (Tek İdari Belge – TİB) Nereden Temin Edilebilir?
6.14 Gümrük Beyannamesi Nasıl Doldurulur?
6.15 Basitleştirilmiş Usul Nedir?
6.16 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Hükümlerinin Uygulanması Bakımından Eşyanın Tarife Pozisyonu, Gümrük Kıymeti ve Menşeinin Doğru BeyanEdilmesinin Önemi Nedir? 
6.17 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Çerçevesinde Sahte Menşeli Eşya ve Zarfların Önemi Nedir?
6.18 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Çerçevesinde Fikri ve Sınai Mülkiyet
Haklarının Korunmasının Önemi Nedir?
6.19 Beyanname Nasıl Tescil Edilir ve Tescilden Sonra Beyannamede Düzeltme Yapılabilir mi?
6.20 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi İçin Tescil Edilen Beyanname İptal Edilebilir mi?
6.21 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi İçin Tescil Edilen Beyannameye Eklenmesi veya Eşyanın Tesliminden Önce İbraz Edilmesi Gerekli Belgeler Nelerdir?
6.22 Serbest Dolaşıma Girecek Eşya Ne Şekilde ve Hangi Usulde Muayene Edilecektir?
6.23 İthalatta Ödeme Şeklinin Önemi Nedir?
6.24 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Çerçevesinde Eşyanın Teslimi Başka Hangi Şartlara Bağlıdır?
6.25 Tercihli Tarife Uygulamaları (Sıfır veya İndirimli Oranda/Miktarda Gümrük Vergisi Uygulanması) Nelerdir?
6.26 Geçici olarak yurt dışına ihraç edilen eşya ve geri gelen eşya tekrar serbest dolaşıma sokulabilir mi?
6.27 Serbest dolaşıma giriş işlemleri hangi süreler içerisinde tamamlanmalıdır?

7 Gümrük Yükümlülüğü

7.1 İthalatta Gümrük Yükümlülüğü Ne Zaman Doğar Ne Zaman Başlar?
7.2 İthalat Vergilerinden Kim(ler) Sorumludur?
7.3 İthalat Vergileri Nasıl Hesaplanır?
7.4 İthalat Vergileri Ne Zaman ve Nerelere Ödenir?
7.5 Yanlışlıkla Fazla Alınan Vergiler Geri Verilir mi?
7.6 Gümrük İdaresi Eksik Alınan Vergileri Sonradan İsteyebilir mi?
7.7 Tebliğ Edilen Vergilere İtiraz Edilebilir mi?
7.8 Gümrük Yükümlülüğü Hangi Hallerde Sona Erer?

8 İtiraz

9 Dış Ticaret Mevzuatı

9.1 İthalat Rejimi Kararı
9.2 Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Mevzuatı
9.3 İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Mevzuat
9.4 İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemleri Mevzuatı
9.5 Tarife Kontenjanı Hakkında Mevzuat

10 İrtibat

EK-I: Ticari Nitelikli Eşyanın İthalinde Aranan/Aranabilecek Belgeler

A. Beyannamenin Tescil Edilerek İdareye Verilmesi Aşamasında Beyannameye Eklenmesi Gereken/Gerekebilecek Belgeler
B. Beyannamenin Tescilinden Sonra, Eşyanın Tesliminden Önce İbrazı Gerekli Belgeler

Bazı Önemli Kavram ve Terimlerin Tanımı

Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi: Türkiye Cumhuriyeti toprakları, kara suları, iç suları ve hava sahasının dahil olduğu bölge.

Eşya: Her türlü madde, ürün ve değer.

  • Gümrük mevzuatında belirtilen işlemlerin kısmen veya tamamen yerine getirildiği merkez veya taşra teşkilatındaki hiyerarşik yönetim birimlerinin tamamı.
  • : Gerçek ve tüzel kişiler ile hukuken tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat uyarınca hukuki tasarruflar yapma yetkisi tanınan kişiler ortaklığı. 
  • Bağlayıcı tarife ve menşe bilgileri de dahil olmak üzere, gümrük idaresinin, gümrük mevzuatı ile ilgili olarak belirli bir konuda bir veya daha fazla kişi üzerinde hukuki sonuç doğuracak idari tasarrufunu; 
  • : Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalara ait hükümler saklı kalmak kaydıyla, serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutularak Türkiye Gümrük Bölgesine giren eşya ile tümüyle Türkiye’de elde edilen veya üretilen eşya.

İthalat vergileri:

  • Eşyanın ithalinde öngörülen gümrük vergileri ve eş etkili vergileri,
  • Tarım politikası veya işlenmiş tarım ürünleriyle ilgili özel düzenlemeler çerçevesinde alınan ithalat vergileri. 

Gümrük yükümlülüklerini yerine getirmekle sorumlu bütün kişiler: eşyanın,

  • Bir gümrük rejimine tabi tutulması,
  • Bir serbest bölgeye girmesi,
  • Türkiye Gümrük Bölgesi dışına yeniden ihracı,
  • İmhası,
  • Gümrüğe terk edilmesi.
  •  Serbest dolaşıma giriş rejimi,
  •  Transit rejimi,
  •  Gümrük antrepo rejimi,
  • Dahilde işleme rejimi,
  • Gümrük kontrolü altında işleme rejimi,
  • Geçici ithalat rejimi,
  • Hariçte işleme rejimi,
  • hracat rejimi.

Belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulması talebinde bulunulması.
Kendi adına beyanda bulunan kişiyi veya adına beyanda bulunulan kişi.
Eşyanın tabi tutulduğu gümrük rejimi ile öngörülen amaçlar doğrultusunda gümrük idareleri tarafından ilgilisine teslimi. 
Tarife Kotası: Bir mal ya da mal grubunun gümrük vergisi oranlarında belirli bir miktar veya değer için indirim yapılması ya da muafiyet sağlanmasını ifade eder. Tarife kotası deyimi, tarife kontenjanı anlamına da gelir.
Tercihli Tarife: İki ya da daha çok ülkenin yaptıkları ticaret anlaşması uyarınca, aralarındaki ticarette karşılıklı olarak ya da bir ülkenin belli ülke ya da toprak parçaları menşeli eşyaya tek taraflı olarak daha düşük tarife uygulamasıdır.
Eşyanın Ticaretine İlişkin Özel Hükümlerle Belirlenmiş Önlemler: Bir eşyanın ticaretine ilişkin olarak uluslararası anlaşmalardan kaynaklanan yükümlülükler ya da kanun, kararname, yönetmelik ve benzeri mevzuat çerçevesinde, ilgili kurumlarca belirlenmiş özel düzenlemelerdir.
Üçüncü Ülke: Avrupa Birliği üyesi ülkeler (bazı hallerde Türkiye’nin Serbest Ticaret Anlaşması imzaladığı ülkeler) dışındaki bir ülke.
Geri Verme: Ödenmiş olan gümrük vergilerinin tamamen veya kısmen geri ödenmesi,
Kaldırma: Henüz ödenmemiş olan gümrük vergilerinin tamamen veya kısmen alınmamasına karar verilmesi,
BİLGE: Bilgisayarlı Gümrük Etkinlikleri.

1 Giriş

1.1 Bu Notu Kimler Okumalıdır?

Aşağıdaki işlerden herhangi birini yapıyor veya yapmayı tasarlıyorsanız bu Notu okumanız genel bilgi edinmeniz bakımından faydalı olabilir.

  • Türkiye Gümrük Bölgesine eşya getirilmesi;
  • İthalatçı, beyan sahibi veya gümrük müşaviri;
  • Türkiye’ye eşya ithal edilmesi;
  • Türkiye’de eşya boşaltılması;
  • Eşyanın gelişini müteakip taşınması;
  • Eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulmadan önce depolanması.

Bu Not, tacir olmayan gerçek kişilerin ve yolcuların kişisel eşyalarını ihtiyaçları için ithal edecekleri eşyayı kapsamaz

Bu Not, kanun, tüzük, yönetmelik, tebliğ, genelge veya hukuki sonuç doğuracak bir araç değildir. Bu Notta yer alan bilgiler, bu Notun konusu ile ilgili bazı mevzuat hükümlerinin yorumlanmasından ibarettir ve bu Nottaki hiç bir şey mevzuat hükümlerinin yerini alamaz.

1.2 Bu konuda Faydalı Olabilecek Diğer Notlar

Aşağıdaki konulara ilişkin mevcut Notların okunması sizin için faydalı olabilir:

Notun Başlığı

Not No.

Eşyanın Tarife Sınıflandırması

  

Gümrük Kıymeti

  

Eşyanın Tercihli ve Tercihli Olmayan Menşei

  

Geçici Depolama ve Antrepo

  

Basitleştirilmiş Usul

  

Katma Değer Vergisi

  

Transit Rejimi

  
   

Bu Notların basılı kopyaları yukarıda verilen adresten ücretsiz olarak temin edilebilir.

 

2 Bu Notun Amacı ve Kapsamı Nedir?

2.1 Bu Not Neyi Tanımlar?

Bu Not, Türkiye’ye ithal edilecek ticari nitelikli (İthalat Rejimi Kararı çerçevesinde ithal edilecek) eşyaya, Türkiye Gümrük Bölgesine girişinden başlayarak serbest dolaşıma girişine kadar uygulanacak gümrük işlemlerini tanımlar..

2.2 Bu Notta Geçen Konulara İlişkin Mevzuat Nedir?

Türkiye’de ithalata ilişkin hüküm içeren 50 yakın kanun ve kanun hükmünde kararname vardır. Bu nedenle, bu Notun konusu ile ilgili önemli olduğu düşünülen bazı mevzua, gümrük mevzuatı ile ilgili bazı önemli ve genel bilgiler de verilmek suretiyle üç alt başlık altında verilecektir.

a)     Gümrük Mevzuatı

6 Mart 1995 tarihli, 1/95 sayılı AB-Türkiye Ortaklık Konseyi Kararı ile 1/1/1996 tarihinden başlayarak Avrupa Birliği ile Türkiye arasında bir gümrük birliği oluşturulmuştur. Türkiye, bu Kararın yürürlüğe giriş tarihinde Topluluk Gümrük Kodunu oluşturan (EEC) 2913/92 sayılı ve 12 Ekim 1992 tarihli Konsey Tüzüğü ile bu tüzüğün uygulanma hükümlerini belirleyen (EEC) 2454/93 sayılı ve 2 Temmuz 1993 tarihli Komisyon Yönetmeliğinin; ürünlerin menşei, kıymeti, gümrük birliği alanına girişi, gümrük beyanları, serbest dolaşıma giriş, askıya alma düzenlemeleri ve ekonomik etkili gümrük rejimleri, malların dolaşımı, gümrük borcu (yükümlülüğü) ve başvuru hakkı konularına ilişkin hükümleri benimseme yükümlülüğü altına girmiştir.

Genel olarak Avrupa Birliğine tam üyelik yolunda ilerlemek, özel olarak da yukarıda zikredilen yükümlülüğün yerine getirilmesi amacıyla, Türkiye'nin Avrupa Birliği gümrük mevzuatına uyum çalışmalarının bir sonucu olarak, Avrupa Birliği Gümrük Kodu esas alınarak ve günümüz ihtiyaçları da göz önünde bulundurularak hazırlanan 27.10.1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu 4/11/1999 tarihli ve 23866 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak 5/2/2000 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Yine bu çerçevede, (EEC) 2554/93 sayılı Komisyon Yönetmeliği, mevcut uygulamalar ve günümüz ihtiyaçları da dikkate alınarak hazırlanan Gümrük Yönetmeliği 20/1/2000 tarihli ve 29939 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak 5/2/2000 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Gümrük Kanunu ve Gümrük Yönetmeliği dışında tamamlayıcı niteliğe sahip ve daha çok Gümrük Kanunu ve Gümrük Yönetmeliğinin bazı maddelerinin uygulama usul ve esaslarının belirlendiği Bakanlar Kurulu Kararları, Yönetmelikler ve Tebliğler de tasarruf olunmuş ve tasarruf olunmaya da devam edilmektedir.

b)     Dış Ticaret (İthalat Mevzuatı)

 

         İthalat Rejimi Kararı, İthalat Yönetmeliği ve bu Yönetmelik eki İthalat Tebliğleri;

         Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi Kararı, ; Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Yönetmeliği ve bu Yönetmelik eki Standardizasyon Tebliğleri;

         İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında mevzuat;

         İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemleri ile Kota İdaresi ve Tarife Kontenjanı Hakkında mevzuat;

         Belirli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında mevzuat;

         İkili Anlaşmalar ve Protokoller veya Diğer Düzenlemeler Kapsamı Dışında Belirli Ülkeler Menşeli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında mevzuat;

         Türkiye'nin Ticari Haklarının Korunması Hakkında mevzuat;

         Belirli Ülkeler Menşeli Malların İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında mevzuat.

c)      Diğer İlgili Mevzuat

Bu alt başlık kapsamında yalnızca ithalat vergilerine bazı mevzuata atıf yapılacaktır.

         Katma Değere Vergisi mevzuatı;

         Eğitim Gençlik Sağlık ve spor Hizmetleri Vergisi mevzuatı;

         Bazı fonlara (Toplu Konut Fonu, Savunma Sanayi Destekleme Fonu; Tütün Fonu, Madencilik Fonu, Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu vb.) ilişkin mevzuat. 

 

2.3 Gümrük Kanunundan Kaynaklanan Genel Hak ve Yükümlülükler Nelerdir?

Genel olarak; gümrük idaresiyle muhatap olan kişiler, 4458 sayılı Gümrük Kanununa, bu Kanuna dayanılarak çıkarılan tüzük, kararname ve yönetmelik hükümlerine uymak; gümrük idarelerinin Gümrük Kanununa ve diğer kanun, tüzük ve kararnamelerde yazılı hükümlere göre yapacağı gözetim ve denetimlere tabi olmak; bu idarelerin kendi adına veya başka idareler nam veya hesabına tahsil edeceği her türlü vergi, resim, harç ve ücretleri ödemek veya bunlar için teminat vermek, kanun, tüzük, kararname ve yönetmelik hükümlerinin uymayı zorunlu kıldığı her türlü işlemi yerine getirmekle yükümlüdürler.

Bütün kişiler, gümrük mevzuatı ile öngörülen tasarrufları ve işlemleri gerçekleştirmek üzere, gümrük idarelerindeki işleri için Gümrük Yönetmeliğinin 836 ncı maddesi hükmü saklı kalmak koşuluyla bir temsilci tayin edebilirler.

Kişiler, gümrük mevzuatının uygulanmasına ilişkin konularda gümrük idarelerine yazılı müracaatta bulunarak bir karar alınmasını isteyebilirler. Karar alınmasına ilişkin yazılı talepler 30 gün içerisinde sonuçlandırılacak ve yazılı başvurunun reddi veya başvuru sahibinin aleyhine verilecek kararlar gerekçesi ile birlikte muhatabına yazılı olarak bildirilecektir. Ayrıca, başvuru sahibi bu şekilde kendine tebliğ edilen karara idari ve adli yönden itiraz edebilecektir. Bu hakkın kullanılması, gümrük idarelerinde uygulamanın kararın geçerli olduğu süre boyunca herhangi bir değişiklik olmadan sürdürülmesi ve gümrük idaresiyle iş ilişkisi bulunan kişilerin belli bir vadede isabetli kararlar almalarını sağlaması bakımında önemlidir.

İthalatçılar, fiilen tasarladıkları bir ithalat işlemi için gümrük idarelerinden gümrük mevzuatının uygulanması hakkında bilgi talep edebilirler. 

Gümrük işlemleriyle doğrudan veya dolaylı olarak ilgili bulunan kişiler, gümrük idarelerinin talebi üzerine, gümrük işlemleriyle sınırlı olmak kaydıyla, Gümrük Kanununun belge ve bilgi saklanması için öngördüğü süreler içinde (5 yıl), faturalar, proforma faturalar, alım satım sözleşmeleri, ithal ya da ihraç eşyasına ilişkin muhasebe kayıtları gibi beyanı destekleyen bütün belge ve bilgileri vermek ve her türlü yardımı sağlamakla yükümlüdürler. Bu çerçevede kendilerinden bilgi istenilen kişiler özel kanunlarda yazılan gizlilik hükümlerini ileri sürerek bilgi vermekten kaçınamazlar.

Yükümlüler, kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri için ilgili gümrük idaresine verecekleri bir dilekçe ile düzeltme talebinde bulunabilirler.

Kişiler, düzeltme taleplerine ilişkin kararlara, idari kararlara, gümrük vergilerine ve cezalara karşı kararı alan gümrük idaresinin bağlı bulunduğu gümrük başmüdürlüğü nezdinde itirazda bulunabilirler.

Yukarıda belirtilen hakların hepsi yükümlüler açısından önemli olmakla birlikte, bu haklar içinde belki de en önemlisi olan itiraz hakkı ile ilgili olarak ayrı bir başlık altında ayrıca bilgi verilecektir. 

Türkiye’ye ticari nitelikte eşya ithal edecek kişilerin, yukarıda ana hatlarıyla açıklanan hakları serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında da kullanabileceklerdir. Bu hakların kullanılması serbest dolaşıma giriş rejimi ile ilgili olarak gümrük idaresi ile yükümlü arasında olası ihtilafların önlemesi bakımından önemlidir.

3 Türkiye Gümrük Bölgesine Eşya Getirildiğinde Ne Yapılmalıdır?

3.1 Gümrük İdaresine veya Gümrük İdarelerinin Belirlediği veya Uygun  Gördüğü Diğer Bir Yere Eşya Getirilmesi

Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya, girişinden itibaren gümrük gözetimine tabidir. Bunlar, yürürlükteki hükümlere uygun olarak gümrük idareleri tarafından denetlenir.

Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşyanın, getiren kişi tarafından gecikmeksizin Gümrük Müsteşarlığınca belirlenen usul ve esaslara uygun olarak belirlenen bir gümrük idaresine veya gümrükçe uygun görülen herhangi bir yere götürülmesi zorunludur. Bu zorunluluk, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine getirilmesinde sonra, taşıt değiştirilmesi halinde de geçerlidir.

4 Eşyanın Gümrüğe Sunulmasında Neler Gereklidir?

 

4.1 Eşya Gümrüğe Getirildiğinde İlk Olarak Ne Yapılmalıdır?

Türkiye’ye ithal edilmek üzere gümrük idaresine ya da gümrük idarelerinin belirlediği ya da uygun gördüğü yere gelen eşya, bunu Türkiye Gümrük Bölgesine getiren kişi veya yerine göre eşyanın gelişinden sonra taşımasını üstlenen kişi tarafından gümrüğe sunulması gerekmektedir.

Eşyanın gümrüğe sunulması, Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eşyanın gümrük idaresine ya da gümrük idaresinin belirlediği veya uygun gördüğü bir yere getirildiğinin gümrük idaresine sözlü olarak bildirilmesidir.

Eşyanın gümrüğe sunulmasını izleyen ilk işgünü mesai bitimine kadar ilgili gümrük idaresine bir özet beyan verilmesi gerekmektedir.

4.2 Eşyayı Gümrüğe Kim Sunmalıdır?

Eşya, bunu Türkiye Gümrük Bölgesine getiren kişi veya yerine göre eşyanın gelişinden sonra taşımasını üstlenen kişi tarafından sunulmalıdır.

4.3 Eşya Gümrüğe Nasıl Sunulur?

Daha önce de belirtildiği üzere, eşyanın gümrüğe sunulması sözlü olarak yapılmakta, bu iş için yazılı bir form kullanılmamaktadır. Ancak, bu şekilde yapılan bir sözlü bildirim, gümrük idaresinde bu amaçla tutulan bir deftere kaydedilmektedir.

4.4 Eşyanın Gümrüğe Sunulması İçin Zaman Sınırlaması Var mıdır?

Evet vardır. Eşyanın bir gümrük idaresine veya gümrük idaresince belirlenen bir yere getirilmesini müteakip zaman geçirilmeden sunulması esastır.

4.5 Eşyanın Gümrüğe Sunulması Ertelenebilir mi?

Hayır. Keza, eşya gümrüğe sunulmadan diğer gümrük işlemleri yapılamaz.

4.6 Eşya İçin Gerekli Başka Gümrük Beyanları Var mıdır?

Evet. Eşyanın gümrüğe sunulmasını müteakip, söz konusu eşya ile ilgili olarak eşyanın sunulduğu aynı gümrük idaresine eşyayı tanımlayan bir “özet beyan”ın verilmesi zorunludur.

4.7 Özet Beyanı Kim Vermelidir?

Özet beyanın, eşyayı Türkiye Gümrük Bölgesine getiren veya eşyanın gelişinden sonra taşıma sorumluluğunu üstlenen kişiler ile bunlar adına hareket eden kişiler tarafından verilmesi zorunludur.

4.8 Özet Beyan Nedir?

Özet beyan, eşyanın tanımlanması için gerekli tüm bilgileri içeren ve önceden belirlenmiş bir şekli havi bir belgedir. Özet beyan, Gümrük Yönetmeliğin 10 no.lu ekinde yer alan form ile yapılır. Özet beyan yerine orijinal manifesto, konşimento, CMR, TIR Karnesi, CİM veya CİV gibi belgelerden biri de kabul edilir. Gümrük Müsteşarlığı, eşyanın teşhisi için gerekli ayrıntıları içeren ve uluslararası kabul gören diğer bir ticari veya resmi belgenin de özet beyan olarak kullanımına izin vermeye yetkilidir.

4.9 Özet Beyan Ne Zaman ve Nasıl Verilmelidir?

Özet beyanın, eşyanın gümrüğe sunulmasını takibeden ilk iş günü mesai bitimine kadar ilgili gümrük idaresine verilmesi zorunludur.

Özet beyan, bilgisayarlı gümrük idarelerinde bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla; Gümrük Yönetmeliğinin 10 no.lu ekinde yer alan örneğe uygun formun doldurulup imzalanması veya özet beyan yerine kabul edilen herhangi bir taşıma belgesinin (konşimento, CMR, TIR Karnesi vs.) gümrük idaresine ibraz edilmesi verilebilir. Bu usullerden en yaygın olarak kullanılanı bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla özet beyan verilmesidir. Bu şekilde özet beyan vereceklerin, önceden ilgili gümrük idaresinden bir kullanıcı kodu ve şifresi almaları gereklidir. BİLGE’ye girmek için kullanıcı kodu ve şifresi alan kişiler, yerel (bilgisayarlı gümrük idarelerindeki veri giriş terminalleri) veya geniş alan ağı (kendi ofislerindeki bilgisayarlar) ile özet beyan tescil ettirebilirler.

4.10 Eşyayı Gümrüğe Sunan ve Buna İlişkin Özet Beyan Verenlerin Cezai
Sorumlulukları Nelerdir?

Özet beyan ya da özet beyan olarak kullanılan ticari ya da resmi belgenin süresi içinde verilmemesi halinde, Gümrük Kanununun 241 inci maddesinin 3 üncü fıkrasının (d) bendi uyarınca aynı maddenin 1 inci fıkrasında yazılı miktarın iki katı usulsüzlük cezası uygulanır.

Eşyanın cinsinin yanlış beyan edilmesi veya kapların türleri ile üzerlerinde kayıtlı numara ve işaretlerin özet beyan kayıtlarına uymaması durumunda, Gümrük Kanununun 241 inci maddesinin 4 üncü fıkrasının (c) bendi uyarınca, aynı maddenin 1 inci fıkrasında yazılı ceza dört kat olarak uygulanır.

Taşıt araçlarının sahipleri, kaptanları veya acentaları tarafından gümrük idaresine verilen özet beyan veya özet beyan olarak kullanılan ticari veya resmi belgelerdeki kayıtlı miktara göre noksan çıkan kapların mahrecinden yüklenmemiş veya yanlışlıkla başka yere çıkartılmış veya kaza ve avarya sonucunda yok olmuş veya çalınmış bulunduğu gümrük idaresince belirlenecek süre içinde kanıtlanamadığı takdirde, bu noksan kaplara ait eşyadan tarife pozisyonuna veya tarife pozisyonu tespit edilemiyor ise cinsine ve türüne göre tarifede dahil olduğu faslın en yüksek vergiye tabi pozisyonuna göre hesaplanacak gümrük vergisi kadar para cezası alınır. Bu çerçevede bir ceza belirlenmesi mümkün olamıyorsa, noksan her kap için 241 inci maddenin 1 inci fıkrasında belirlenen miktarda para cezası alınır.

 

Taşıt araçlarının sahipleri, kaptanları veya acentaları tarafından gümrük idaresine verilen özet beyan veya özet beyan olarak kullanılan ticari veya resmi belgelerdeki kayıtlı miktara göre fazla çıkan kapların yanlışlıkla mahrecinden fazla olarak yüklenmiş olduğu gümrük idaresince belirlenecek süre içinde kanıtlanamadığı takdirde, söz konusu eşyaya el konularak müsadere olunur ve eşyanın CIF kıymeti kadar para cezası alınır.

 

Söz konusu para cezaları, yapılan tespite göre taşıt araçlarının sahipleri, kaptanları veya acentalardan alınır.

Diğer Kanunların, örneğin 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun, Türk Ceza Kanunu vb., ihlallerine karşı cezai sorumluluklar saklıdır.

5 şyanın Boşaltılması ve Depolanması

5.1 Eşya Nereye Boşaltılmalıdır?

Eşya bulunduğu taşıt araçlarından gümrük idarelerinin belirledikleri veya uygun gördükleri yerlerde söz konusu idarelerin izni ile boşaltılabilir. 

 

Gümrük idaresine özet beyan veya özet beyan olarak kullanılan ticari ya da resmi belge verilmeksizin taşıtlardan eşya boşaltılamaz.

 

Ancak, eşyanın tamamen veya kısmen acilen boşaltılmasını gerektiren kaçınılmaz bir tehlikenin varlığı durumunda bu izin aranmaz. Bu gibi durumlarda en yakın gümrük idaresi derhal haberdar edilir.

 

Gümrük idareleri, eşyanın ve bulunduğu taşıma araçlarının muayenesi amacıyla gerektiğinde eşyanın boşaltılmasını ve kapların açılmasını isteyebilir.

 

5.2 Eşya Boşaltıldıktan Sonra Bir Başka Yere Götürülmesi İle İlgili Bir Kısıtlama
Var mıdır?

Evet. Eşya, gümrüğe sunulmasından sonra gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutuluncaya kadar geçici depolanan eşya statüsünde bulunur ve bu şekilde adlandırılır. Geçici depolanan eşya, gümrük idaresinin izni olmaksızın ilk konulduğu yerden kaldırılmaz; eşyanın kapları açılamaz ve yükümlüsü tarafından muayene edilemez.

Geçici depolanan eşya, sadece gümrük idarelerinin uygun gördüğü yerlerde ve bu idarelerin belirlediği koşullarda depolanabilir.

5.3 Gümrükçe Onaylanmış Bir Geçici Depolama Yeri İçin Gerekli Şartlar Nedir?

Mütemmim cüz’ü ile birlikte geçici depolama yeri işleticileri,

         geçici depolama yeri ve müştemilatı (ekleri) için yeterli fiziki güvenliği sağlamak;

         eşya hareketlerinin kolaylıkla izlenebilmesini sağlayacak nitelikte stok kayıtlarını tutmak; ve,

         geçici depolanan eşya için yeterli teminatı sağlamak;

zorundadırlar. Gümrükçe onaylanmış geçici depolama yeri işleticilerinin gümrük mevzuatından kaynaklanan önemli sorumlulukları vardır.

Geçici depolama faaliyetleri ve geçici depolama yeri işleticilerinin yerine getirmesi gerekli genel şarlar hakkında ayrıntılı bilgi, size en yakın gümrük idaresi veya Gümrükler Genel Müdürlüğünden (Geçici Depolama ve Antrepo Şube Müdürlüğü) temin edilebilir. 

5.4 Gümrüğün İzni Olmadan Eşya Bir Başka Yere Götürülürse Ne Olur? 

Gümrük gözetimi altındaki (yani geçici depola statüsündeki) ithalat vergilerine tabi eşyanın, kanuna aykırı olarak gümrük gözetimi dışına çıkarılması halinde gümrük yükümlülüğü doğar. Bu fiili işleyen ve iştirak edenlerin, 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun ve diğer kanunlardan kaynaklanan cezai sorumlulukları saklıdır.

 

6 Serbest Dolaşıma Giriş

6.1 Serbest Dolaşıma Giriş Nedir?

Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eşyanın serbest dolaşıma girişi; ticaret politikası önlemlerinin uygulanması, eşyanın ithali için öngörülen diğer işlemlerin tamamlanması ve kanunen ödenmesi gereken vergilerin tahsili ile mümkündür.

Ticaret politikası önlemleri, yürürlükteki İthalat Rejimi Kararının 4 üncü ve Gümrük Yönetmeliğinin 257 nci maddelerinde tanımlandığı şekilde dar anlamda değil, eşyanın ticaretine ilişkin özel hükümlerle belirlenmiş önlemler meyanında bir eşyanın ticaretine ilişkin olarak uluslararası anlaşmalardan kaynaklanan yükümlülükler ya da kanun, kararname, yönetmelik ve benzeri mevzuat çerçevesinde, ilgili kurumlarca belirlenmiş özel düzenlemeleri de kapsayacak şekilde geniş anlamdadır. 

Serbest dolaşımda bulunmayan eşyaya serbest dolaşıma giriş rejimi hükümlerinin uygulanması halinde, eşya serbest dolaşımda bulunan eşya statüsünü kazanır.

6.2 Kimler İthalat Yapabilir ve İthalata İlişkin Genel Bir Yasaklama veya
Kısıtlama Var mıdır?

Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca vergi numarası verilen her gerçek ve tüzel kişi ve yürürlükteki mevzuat hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma yetkisi tanınan kişiler ortaklıkları ithalat işlemlerini yürütebilirler. Ancak, özel anlaşmalara dayanan ithalatta, kitap ve diğer yayınların ithalatında ve ülkemizde açılan uluslararası fuar ve sergilerde Dış Ticaret Müsteşarlığınca perakende satışına izin verilen malların ithalatında vergi numarasına sahip olma şartı aranmaz.

Kamu ahlakı, kamu düzeni veya kamu güvenliği; insan, hayvan ve bitki sağlığının korunması veya sınai ve ticari mülkiyetin korunması amaçlarıyla ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde alınan önlemlerin kapsamı dışındaki malların ithali serbesttir.

6.3 Türkiye’ye İthali Yasak Eşya Nedir?

Türk Gümrük Tarife Cetveli ile özel kanunlar ve taraf olduğumuz anlaşmalar ve sözleşmeler ile ithali yasak edilmiş eşyanın serbest dolaşıma girişine izin verilmez. Türkiye'ye sokulması yasak olan eşya listesi Gümrük Yönetmeliğinin 25 no.lu ekinde yer almaktadır.

Özel Kanun, Kararname, uluslararası sözleşmeler ile bunlara istinaden çıkartılan mevzuat (Yönetmelik, Tebliğ gibi) uyarınca, esrar ve müstahzar afyon, ipek böceği tohumu, zirai amaçla kullanılan her türlü toprak, yaprak, sap, saman, ot ve tabii gübre, oyun alet ve makinaları, yasalara aykırı olarak bir fabrika veya ticaret markasını veyahut ticaret ünvanını taşıyan ürünler, sahte etiket ve ambalaj maddesi, Dış Ticaret Müsteşarlığınca her yıl yayımlanan "Bazı Boyar Maddelerin İthaline İlişkin Tebliğ" kapsamında yer alan bazı boyar maddeler ile yine her yıl Dış Ticaret Müsteşarlığınca yayımlanan "Çevrenin Korunması Bakımından Kontrol Altında Tutulan Madde ve Atıklara İlişkin Tebliğ" kapsamında yer alan atıkların Türkiye'ye ithali yapılamaz.

Bu konu ile ilgili olarak, Gümrükler Genel Müdürlüğünden (İthalat Şube Müdürlüğüithalat@gumruk.gov.tr) daha fazla bilgi temin edilebilir.

6.4 Türkiye’ye İthali Belli Kurum ve Kuruluşlara Bırakılmış Eşya Nedir?

Özel kanunlar gereğince Türkiye’ye ithali belli kurum ve kuruluşlara bırakılan eşya, ancak bu kurum veya kuruluşlar veya bunların yetki verdiği kurum veya kuruluşlarca ithal edilebilir. Halen ithali belli kurum veya kuruluşlara bırakılan eşyaya ait liste Gümrük Yönetmeliğinin 26 no.lu ekinde gösterilmiştir. Buna göre;

Kına kına kabukları, potasyum iyodür, kına kına alkolidleri ve bunları türevleri, Kızılay Genel Müdürlüğü; 4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkilerin İnhisarı Kanunu kapsamına giren alkollü müstahzarlar, Tekel Tütün Mamulleri Tuz ve Alkol İşletmeleri Genel Müdürlüğü ile bu kuruluş tarafından inhisar kapsamında olmadığına karar verilmesi durumunda meşrubar sanayiine dahil kuruluşlar; zehirli gazlar, Milli Savunma, Sağlık, Tarım ve Köy işleri, Orman, Maliye ve İçişleri Bakanlıkları veya Gümrük Müsteşarlığının ihtiyacı için bu kuruluşlar; işlenmemiş değerli madenler, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve Kıymetli Madenler Borsası üyesi kıymetli maden aracı kuruluşları; yaprak tütün ve tütün döküntüleri, tütün veya tütün yerine geçen maddelerden yapılmış purolar, uçları açık purolar, sigaralar ve sigaralar, diğer mamul tütün ve mamul tütün yerine geçen maddeler, "homojenize" veya yeniden tertip edilmiş tütün, tütün hülasa ve salçaları, Tekel Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri Genel Müdürlüğünün ilgilendirildiği Bakanlıktan, tütün ve tütün mamulleri üretmek üzere fabrika açma ve işletme izni sahibi (ithalatta ibraz edilecektir) imalatçılar; çek kağıtları, Bankalar; harp silahları, (93.01 tarife pozisyonlu eşya) Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, MİT Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Olağanüstü Hal Valiliği veya bu kuruluşlarca yetki verilen kurum veya kuruluşlar tarafından ithal edilebilir.

Bu konu ile ilgili olarak, Gümrükler Genel Müdürlüğünden daha fazla bilgi temin edilebilir.

6.5 Türkiye’ye İthalinde Belli Merciin İzni Aranacak Eşya Nedir?

Yine, özel kanun, kararname, tüzük ve tebliğ hükümlerine göre Türkiye’ye ithalinde belli merciin izni aranacak eşya, ancak tabi olduğu mevzuata uygunluğu tespit edilmek suretiyle Türkiye Gümrük Bölgesine sokulabilir. Halen yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre Türkiye’ye ithalinde belli merciin izni aranacak eşyaya ilişkin liste Gümrük Yönetmeliğinin 27 no.lu ekinde yer almıştır. Geniş kapsamlı ve pek çoğu İthalat Tebliğleri ve Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğleri ilgilidir.

Bu konu ile ilgili olarak, Gümrükler Genel Müdürlüğünden daha fazla bilgi temin edilebilir.

6.6 Yalnızca Belirli Gümrük İdarelerinden İthal Edilebilecek Eşya Nedir?

Türkiye'de serbest dolaşıma girecek ölçü ve tartı aletlerinin, Sanayi Bakanlığı (Ölçüler ve Kalite Kontrol Genel Müdürlüğü) yetkililerince muayene edilerek doğrululuklarının tespiti, filmlerin ise 3257 sayılı Sinema, Video ve Müzik Eserleri Kanunu ve 7/8/1986 tarihli ve 86/10901 sayılı Kararname eki Sinema, Video ve Müzik Eserlerinin Denetlenmesi Hakkında Yönetmelik hükümleri doğrultusunda İstanbul Telif Hakları ve Sinema Müdürlüğü bünyesinde bulunan Film Denetleme Kurulunca denetlenmesi esastır.

Hayvan ve hayvansal maddeler, bitki ve bitki parçaları ve gıda maddelerinin muayenesi, Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Mevzuatı çerçevesinde Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğleri kapsamında yer aldığından bu konuya burada ayrıca değinilmeyecektir. Ancak, hayvan ve hayvansal maddeler ile bitki ve bitki parçaları, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve Gümrük Müsteşarlığınca birlikte kararlaştırılan gümrük liman ve kapılarından yurda sokulabilir.

Bunların dışında kıymet, tarife, menşe ve standartlar yönünden etkin bir denetimin yapılabilmesi amacıyla bazı ihtisas gümrükleri kurulmuştur. Bazı eşya yalnızca bu gümrük idarelerinden ithal edilebilmektedir. Buna örnek vermek gerekirse, ithalata konu motorlu kara taşıtları, traktörler, motosikletler ve aynı manifesto ile gelen bunlara ait aksam, parça ve aksesuarlarının gümrük işlemleri Yeşilköy Otomotiv İhtisas Gümrük Müdürlüğü ve Gebze Otomotiv İhtisas Gümrük Müdürlüğünce; tekstil ürünlerinin ithalat işlemleri Bursa ve Halkalı Tekstil İhtisas Gümrük Müdürlüklerince; bazı petrol ürünlerinin ithalat işlemleri Gebze Petrokimya Ürünleri İhtisas Gümrük Müdürlüğünce yapılabilmektedir. Buralardan ithali zorunlu eşya ile bu ürün grupları içinde yer almakla birlikte diğer gümrük idarelerinden ithal edilebilmesine ilişkin istisnalar adı geçen ihtisas gümrük müdürlüklerinin kurulmasına ilişkin mevzuatta gösterilmiştir.

Bu konu ile ilgili olarak, Gümrükler Genel Müdürlüğünden daha fazla bilgi temin edilebilir.

6.7 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi İçin Beyanda Bulunmadan Önce Eşyayı

 Doğru Beyan Edebilmek İçin Nelere Yapılabilir?

Serbest dolaşıma girecek eşyanın sahipleri veya onların yerine harekete yetkili olanlar, beyanlarını doğru yapabilmek üzere, gümrük idaresinin yazılı izniyle geçici depolama yerine gelmiş eşyasını, geçici depolama yeri ve gümrük memurlarının gözetimi altında tartıp muayene edebilecekleri gibi, ticari mahiyette olmamak şartıyla numune alabilir ve ekspertiz incelemesi yaptırabilir.

6.8 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Çerçevesinde Beyanda Bulunmak İçin Bir

 Süre Sınırlaması Var mıdır?

Deniz yoluyla gelen ve geçici depolama yerine konulan eşya için, özet beyan verildiği tarihten itibaren 45 gün, diğer bir yolla gelen eşya ise 20 gün içinde serbest dolaşıma giriş rejimi için beyanda bulunulması zorunludur.

Ancak, beyan sahibinin iradesi dışında bir mücbir sebebin varlığı halinde, süreler, işlemlerin tamamlanabilmesi amacıyla Gümrük Müsteşarlığınca (Gümrükler Genel Müdürlüğü) uzatılabilir. Bu şekilde bir süre uzatımının yapılabilmesi için, beyan sahibinin iradesi dışında ve kendi ihmal veya kusurundan kaynaklanmayan mücbir sebebin ilgili kurum veya kuruluşlardan alınacak bir belge ile kanıtlanması ve bu mücbir sebep belgesinin yirmi veya kırk beş günlük sürelerin bitiminden önce talebi belirten bir dilekçe ekinde ilgili gümrük müdürlüğüne sunulması gerekir.

Antrepolarda bulunan eşya için beyanda bulunma açısından herhangi bir süre sınırı yoktur.

 

Bu konuya ilişkin daha fazla bilgi, Gümrükler Genel Müdürlüğünden (Tasfiye Şube Müdürlüğü) temin edilebilir.

 

6.9 Kanunda Öngörülen Süreler İçinde Beyanda Bulunulmaması Halinde Ne

 Olur?

45 veya 20 günlük süreler içinde kendilerine gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayini için gerekli işlemlere başlanmamış eşya, herhangi bir adli veya idari takibata konu olmaması halinde gümrük mevzuatının tasfiye edilecek eşyaya ilişkin işlemlere dair hükümleri ve Tasfiye Tüzüğü hükümlerine göre tasfiye edilir.

 

Bu konuya ilişkin daha fazla bilgi, Gümrükler Genel Müdürlüğünden (Tasfiye Şube Müdürlüğü) temin edilebilir.

 

6.10. Kimler Beyanda Bulunabilir? Beyan Sahiplerinin Genel Sorumlulukları

 Nelerdir?

Eşya sahipleri veya temsilcileri tarafından beyanda bulunabilirler. Beyannameye düzenleyip imzalayan bu kişiler beyan sahibi sayılır.

Bu şekilde düzenlenip imzalanan beyannameler ile bu beyannameler kapsamı eşya ve söz konusu eşyanın beyan edildiği serbest dolaşıma giriş rejimine ilişkin hükümlerin uygulanması için gerekli olan belgeler gümrük idarelerine yukarıda belirtilen kişiler veya gümrük müşavir yardımcıları tarafından verilir.

Beyanın yukarıda belirtildiği şekilde, sadece mal sahipleri, dolaylı temsilcisi durumundaki gümrük müşavirleri veya şirketlerin kendi işlemlerine münhasır olmak üzere yetkili kıldıkları memurları pportEmptyParas]>  

Bir beyannamenin tescilinin belirli bir kişi için özel yükümlülükler getirmesi halinde bu beyanın söz konu kişi tarafından veya bu kişi hesabına yapılması ve beyan sahibinin Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik olması gerekir.

Doğrudan ve dolaylı temsil çerçevesinde gümrük idarelerine verilen beyannamede imzası bulunan kişiler cezai hükümlerin uygulanması açısından beyannamede belirtilen bilgiler ile beyannameye ekli belgelerin doğruluğu ve ilgili rejimin gerektirdiği bütün yükümlülüklere uyulmasından sorumludurlar. Doğrudan temsil durumunda bu sorumluluk adına hareket edilenlere aittir.

6.11 Temsil Hakkı, Doğrudan ve Dolaylı Temsil Nedir?

 

Bütün kişiler, gümrük mevzuatı ile öngörülen tasarrufları ve işlemleri gerçekleştirmek üzere gümrük idarelerindeki işleri için bir temsilci tayin edebilirler.

Transit taşımacılık yapan veya arızi olarak beyanda bulunan kişiler hariç olmak üzere, temsilci Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik bulunan kişilerdir.

Temsil, doğrudan veya dolaylı olabilir. Temsilci, doğrudan temsil durumunda başkasının adına hareket eder. Dolaylı temsil durumunda ise kendi adına, ancak başkasının hesabına hareket eder. Temsilci, temsil edilen kişi namına hareket ettiğini beyan etmek, temsilin doğrudan veya dolaylı olduğunu belirtmek ve sahip olduğu temsil yetki belgesini gümrük idarelerine ibraz etmek zorundadır.

Bu konu ile ilgili olarak, Gümrükler Genel Müdürlüğünden (Gümrük Müşavirleri Şube Müdürlüğü) daha fazla bilgi temin edilebilir.

Bir başka kişi adına veya hesabına hareket ettiğini beyan etmeyen ya da bir temsil yetkisine sahip olmadığı halde, başka bir kişi adına ya da hesabına hareket ettiğini beyan eden kişi, kendi adına ve kendi pportEmptyParas]>  

6.12 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi İçin Nasıl Beyanda Bulunabilirim?

Bütün diğer gümrük rejimlerinde olduğu gibi, Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşyanın serbest dolaşıma girişi talebi, yükümlünün gümrük idaresine beyanda bulunması suretiyle yapılmaktadır. Gümrük beyanı; yazılı olarak, sözlü olarak, bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla veya eşya sahibinin bu eşyayı bir gümrük rejimine tabi tutma isteğini ifade ettiği herhangi bir tasarruf yoluyla yapılabilir.

 

Ticari nitelikli eşya ithalatında bu beyan şekillerinden en sık kullanılanı bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla beyan şeklidir. Rakamsal bir değer vermek gerekirse her 100 beyandan yaklaşık 95’i bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla yapılmaktadır. Bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla beyan, bugün itibariyle dar anlamda,yazılı beyanın BİGE yazılımının kullanıldığı bilgisayar ortamında yapılmasıdır.

Bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla beyanda bulunulabilmesi için beyanda bulunacakların önceden ithalatın yapılacağı gümrük idaresinden kullanıcı kodu ve şifresi almaları zorunludur. Bu şekilde kullanıcı kodu ve şifresi alanlar, gümrük idarelerindeki veri giriş terminallerini (yerel alan ağı) veya ofislerindeki bilgisayarlarını (geniş alan ağı) kullanarak beyanda bulanabilirler.

 Bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla beyan çerçevesinde, beyanda bulunan kişilerin beyana ilişkin bilgileri bilgisayar veri tabanına girmesiyle beyanname tescil edilmiş olur ve o tarihten itibaren gümrük yükümlülüğü başlar. 

Yazılı beyan, normal veya basitleştirilmiş usul dairesinde yapılır.

Yazılı beyan, Gümrük Yönetmeliğinin 16 no.lu ekinde yer alan gümrük beyannamesi ile yapılır.

6.13 Gümrük Beyannamesi (Tek İdari Belge – TİB) Nereden Temin Edilebilir?

Gümrük beyannamelerinin, Gümrük Yönetmeliğinin 16 no.lu ekindeki örneğe uygun olarak basımı ve dağıtımı Gümrük Vakfı tarafından yapılmaktadır. Gümrük Vakfının size en yakın temsilciliğini öğrenmek ve bu konuda daha fazla bilgi edinmek için Gümrük Vakfı ile temasa geçilmelidir. 

6.14 Gümrük Beyannamesi Nasıl Doldurulur?

Serbest dolaşıma giriş rejimi çerçevesinde verilecek beyannamenin doldurulmasında Gümrük Yönetmeliğinin 17 no.lu ekinde yer alan kullanma talimatı esas alınır.

Gümrük idaresine verilecek beyannamenin, serbest dolaşıma giriş rejimini düzenleyen hükümlerin uygulanması için gerekli bütün bilgileri içermesi ve beyan sahibi tarafından imzalanması gerekmektedir.

6.15 Basitleştirilmiş Usul Nedir?

Basitleştirilmiş usul, serbest dolaşıma giriş rejimi dahil gümrük rejimleri çerçevesinde yapılacak beyanda gümrük idarelerince, beyannameye eklenmesi gereken belgelerden bazılarının eklenmemesine ve kaydedilmesi gereken bazı bilgilerin beyannameye yazılmamasına; sözü edilen beyanname yerine, eşyanın ilgili gümrük rejimine tabi tutulması talebi ile birlikte, ticari veya idari bir belgenin verilmesine; eşyanın ilgili rejime geçişinin kayıt yoluyla yapılmasına izin verilmesidir.

Basitleştirilmiş usulden yaralanılabilmesi için Gümrük Yönetmeliğinin ilgili maddelerinde belirtilen şartları yerine getirilmesi ve Gümrükler Genel Müdürlüğünden yazılı izin (Basitleştirilmiş Usul İzin Belgesi) alınması gerekmektedir.

Bu konuya ilişkin detaylı bilgi Gümrükler Genel Müdürlüğünden (Basitleştiril Usul Şube Müdürlüğü) temin edilebilir.

6.16 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Hükümlerinin Uygulanması Bakımından

 Eşyanın Tarife Pozisyonu, Gümrük Kıymeti ve Menşeinin Doğru Beyan

 Edilmesinin Önemi Nedir?

Türkiye’ye ithal edilecek eşyanın, 12’li bazda Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonunun doğru tespit edilmesi ve doğru beyan edilmesi oldukça önemlidir. Keza, eşya uygulanacak ithalat vergileri oranlarının, herhangi bir yasaklık veya kısıntı veya ticaret politikası önlemine tabi olup olmadığının ve tercihli tarife uygulamalarından faydalanıp faydalanamayacağının tespiti tamamen buna bağlıdır. Ayrıca, eşyanın beyan edilen tarife pozisyonu ile gümrük idaresince tespit edilen tarife pozisyonu arasında %5’i aşan gümrük vergisi farkına neden olacak bir farklılık olması halinde para cezası uygulanmaktadır. Bu konuya ilişkin Not okunmalı ve/veya bu konu ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için Gümrükler Genel Müdürlüğü ile temasa geçilmelidir.

Türkiye’ye ithal edilebilecek eşyanın büyük çoğunluğu (hemen hemen tamamı) ad volorem esasına göre, yani kıymeti üzerinden vergiye tabidir. Bu nedenle, eşyanın gümrük kıymetinin doğru beyan edilmesi, kıymet ihtilaflarının önüne geçilmesi ve kıymet farklılığı nedeniyle uygulanacak para cezasından kaçınılması bakımından önemlidir. Bu konuya ilişkin Not okunmalı ve/veya bu konu ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için Gümrükler Genel Müdürlüğü (Kıymet Şube Müdürlüğü) ile temasa geçilmelidir.

Çoğu ticaret politikası önlemleri ile tercihli tarife uygulamaların önemli bir bölümü eşyanın menşeine bağlıdır. Bu nedenle, eşyanın menşeinin doğru beyan edilmesi ve eşyanın tercihli menşei nedeniyle uygulanan tercihli tarifeden yararlanma isteğine bağlı olarak eşyanın menşeinin tevsikini sağlayacak menşe ispat belgesinin ibrazı oldukça önemlidir. Bu konuya ilişkin Not okunmalı ve/veya bu konu ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için Gümrükler Genel Müdürlüğü (Menşe Şube Müdürlüğü) ile temasa geçilmelidir.

6.17 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Çerçevesinde Sahte Menşeli Eşya ve

 Zarfların Önemi Nedir?

Gerek üzerlerinde, gerek iç ve dış ambalajlarında üretildiği ülkeden başka bir ülke ürünü olduğunu gösteren veya böyle bir izlenim uyandıran isim ya da simgeler taşıyan eşya sahte menşeli eşyadır.

Sahte menşeli eşya ile, Türk menşeli eşyada kullanılmak üzere ve bunların başka ülke menşeli olduğunu gösterecek veya böyle bir izlenim uyandıracak nitelikte, üzerleri yabancı dilde yazılı veya basılı her türlü boş zarf, şerit, etiket, damga ve benzeri eşya ile Türkiye’de düzenlenebilecek belgelerin başka ülkelerde düzenlenmiş gibi gösterebilecek nitelikte, üzerleri imzalı veya imzasız olsun, Türkiye’de yerleşik olmayan yabancı firmalara ait proforma faturalar hariç boş faturaların Türkiye’ye ithaline izin verilmez.

Bu konuya ilişkin Not okunmalı ve/veya bu konu ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için Gümrükler Genel Müdürlüğü (Menşe Şube Müdürlüğü) ile temasa geçilmelidir.

6.18 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Çerçevesinde Fikri ve Sınai Mülkiyet

 Haklarının Korunmasının Önemi Nedir?

Fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunması mevzuatı çerçevesinde marka, işaret, endüstriyel tasarım hakları ile Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamına giren hakların korunmasında uygulanacak gümrük işlemlerine ilişkin düzenleme, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 57 nci maddesi ile Gümrük Yönetmeliğinin 176 ila 182 nci maddelerinde yer almaktadır.

Bu konu hakkında gümrük işlemleri ile ilgili olarak daha fazla bilgi edinilmek istenilmesi halinde Gümrükler Genel Müdürlüğü ile, fikri hakların korunması ile ilgili daha fazla bilgi için Kültür Bakanlığı ile ve sınai mülkiyet haklarının korunması ile ilgili daha fazla bilgi için Türk Patent Enstitüsü ile temasa geçilmelidir.

6.19 Beyanname Nasıl Tescil Edilir ve Tescilden Sonra Beyannamede Düzeltme

 Yapılabilir mi?

Daha önce de belirtildiği üzere, beyanname, beyana ilişkin bilgilerin BİGE yazılımı aracılığı ile gümrük idaresinin bilgisayar veri tabanına girilmesini müteakip bilgisayar sistemi tarafından otomatik olarak tescil sayısı verilmesiyle beyanname tescil edilmiş olur. Beyannamenin tescil tarihi de BİLGE tarafından tescil sayısı ile birlikte o günün tarihi olarak verilir. Bu şekilde yükümlüsü veya temsilcisi tarafından elektronik ortamda tescil edilen beyannamenin, Gümrük Yönetmeliğinin 16 no.lu ekinde yer alan örneğe uygun Tek İdari Belge üzerine bilgisayar çıktısı alınıp imzalandıktan sonra ekleri ile birlikte idareye teslim edilmesi gerekmektedir.

Üzerinde silinti ve kazıntı yapılmış beyannameler kabul edilmez. Tescilden sonra, beyanname üzerinde düzeltme yapılamaz. Ancak, gümrük idaresinin iznine bağlı olarak, eşyanın cins, nev'i ve niteliği ile marka ve numaraları dışında ağırlığı, ölçüsü, adeti veya kıymeti yönlerinden bir veya daha fazla bilginin, yükümlüsü veya temsilcisinin yazılı talebi ve idare amirinin izni ile düzeltilmesi mümkündür.

- Beyan sahibine eşyanın muayene edileceğinin bildirilmesinden,

- Söz konusu bilgilerin yanlış olduğunun tespit edilmesinden,

- Eşyanın tesliminden sonra beyanın kontrolüne ilişkin hükümler saklı kalmak üzere, eşyanın teslim edilmesinden,

 

Sonra beyannamede düzeltme yapılmasına izin verilmez.

Bu konuda, Gümrükler Genel Müdürlüğünden (BİLGE Destek Şube Müdürlüğü) daha detaylı bilgi temin edilebilir.

6.20 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi İçin Tescil Edilen Beyanname İptal Edilebilir

 mi?

Serbest dolaşıma giriş rejimi çerçevesinde tescil edilmiş bir gümrük beyannamesinin iptali, beyan sahibinin talebi üzerine ve eşyanın yanlışlıkla serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulmasına veya beyan edildiği rejime tabi tutulmasının özel nedenlerle artık mümkün olmadığına ilişkin kanıtlayıcı belgelerin ibraz edilmesi halinde mümkündür. Ancak, gümrük idarelerince beyan sahibine eşyanın muayene edileceğinin bildirilmiş olduğu hallerde, muayene sonucu alınmadan beyannamelerin iptaline ilişkin talepler kabul edilmez ve eşyanın tesliminden sonra beyannameler iptal edilmez.

Eşyanın tesliminden sonra beyannamenin iptali ancak, eşyanın kullanılmamış olması halinde ve muayene edilmemiş olması, gümrük idaresince, yapılan işlemlerde hata tespit edilmemiş olması veya beyanname konusu gümrük rejimine tabi tutulmasının mümkün olmadığının yükümlüsünce ispat edilmesi halinde mümkündür.

Beyannamenin iptaline ilişkin taleplerin kabulü, bu taleplerin 20 ve 45 günlük süreler içerisinde yapılması ve eşyanın muayenesi sonucunda cezayı gerektirir bir hale veya ticaret politikası önlemlerine, 1567 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Kanununa ilişkin mevzuat veya 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun hükümlerine göre cezai bir durumun olmamasına bağlıdır. Cezayı gerektirir bir durumda para cezasının ödenmesi halinde, talep kabul olunur. Beyannamenin iptali yürürlükteki cezai hükümlerin uygulanmasına engel oluşturmaz.

Daha önce serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında tescil edilmiş ve yukarıda açıklandığı şekilde iptal edilmiş eşyanın yeni bir gümrük rejimine tabi tutulmasına ilişkin talep gümrük idarelerince kabul edilir.

6.21 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi İçin Tescil Edilen Beyannameye Eklenmesi

 veya Eşyanın Tesliminden Önce İbraz Edilmesi Gerekli Belgeler Nelerdir?

Yükümlüsü veya temsilcisi tarafından tescil elektronik ortamda tescil edilerek bilgisayar çıktısı alınan gümrük beyannamesinin gümrük idaresine verilmesinden önce eşyanın orijinal faturası ve ithal eşyasına ait kıymet bildirim formunun eklenmesi zorunludur. Bu belgeler yanında ihtiyari veya duruma bağlı olarak; ödeme şekline göre navlun faturası ve/veya sigorta poliçesi, konşimento veya yük senedi, çeki listesi, serbest dolaşıma giriş rejimi hükümlerinin uygulanmasının ön izne tabi olması veya tercihli tarifeden yararlanılmak istenilmesi halinde, kontrol belgesi, menşe şahadetnamesi gibi belgeler ve işlenmiş tarım ürünleri beyan formu gibi özel hükümlere göre ibrazı gereken diğer belgelerin de beyanname ile birlikte gümrük idaresine verilmesi gerekmektedir.

Beyannameye eklenmesi ve/veya eşyanın teslimi veya bazı hallerde gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihten önce ibrazı gerekli belgeler, eşyanın cins, nev’i ve niteliğine, ticaretin yapıldığı ülke veya ülke grubuna, ikili ve çok taraflı anlaşmalara, eşyanın teslim şekline, ithalat bedelinin ödeme şekline, menşeine ve genel olarak eşyanın ticaretine ilişkin özel hükümlerle belirlenmiş önlemlere, yani, bir eşyanın ticaretine ilişkin olarak uluslararası anlaşmalardan kaynaklanan yükümlülükler ya da kanun, kararname, yönetmelik ve benzeri mevzuat çerçevesinde, ilgili kurumlarca belirlenmiş özel düzenlemelere tabi olup olmadığına bağlıdır.

.

Bu konu ithalatçılar açısından önemli olduğu için, yukarıda belirtilen hususlara bağlı olarak serbest dolaşıma giriş rejimi çerçevesinde ibrazı gerekli belgeler EK-1’de açıklanmıştır.

6.22 Serbest Dolaşıma Girecek Eşya Ne Şekilde ve Hangi Usulde Muayene

 Edilecektir?

Gümrük idareleri, beyanın doğruluğunu araştırmak üzere; beyanname ile ilgili ve beyannameye ekli belgeleri kontrol edebilir ve beyannamenin içerdiği bilgilerin doğruluğunu araştırmak amacı ile beyan sahibinden diğer belgeleri de vermesini isteyebilir, eşyayı muayene edebilir ve ayrıntılı muayene veya tahlil amacıyla numune alabilirler. 

Tescilden sonra, yazılı beyanın doğruluğu, muayene memurları tarafından yapılacak fiziki muayene veya belge kontrolü yapmak suretiyle tespit edilir.

Beyanın veri işleme tekniği yoluyla yapılmış olması halinde, BİLGE muayenenin belge kontrolü usulü ile mi yoksa fiziki muayene usulü ile mi ve kim tarafından muayene edileceğini otomatik olarak belirler. BİLGE yazılımı tescil edilmiş her 100 beyannameden yaklaşık 80’ini belge kontrolü ile muayeneye, 20’sini de fiziki muayeneye yönlendirir. Bu yönlendirme rast gele ve ithalatçı firma, eşyanın niteliği, eşyanın geldiği ülke vb. İle ilgili risk analizi sonuçlarına yapılmaktadır.

Beyanın doğruluğunun belge kontrolü yapılmak suretiyle tespiti halinde, muayene memuru beyannamedeki bilgileri ve eklerini inceleyerek, tarife, kıymet, miktar, yasaklayıcı ve kısıtlayıcı önlemler ve duruma göre telafi edici vergi söz konusu ise, buna ilişkin belge kontrollerini yapacaktır.

Fiziki muayene eşyanın, dıştan muayenesi, sondaj usulü ile muayenesi, kısmen muayenesi ve tam tespit usulü ile muayenesi yöntemlerinden birisi ile yapılabilir. Eşyanın hangi usulde fiziki muayeneye tabi tutulacağı muayene memurunca belirlenir. Muayene memurları, ithalat vergilerini tahakkuk ettirmek veya muaflık hükümlerini uygulamak veya Dış Ticaret Rejimi ve Türk Parasının Kıymetini Koruma Kararları ile Gümrük Kanunu ve diğer kanunların hükümleri bakımından yapılacak işlemleri belirlemek amacıyla, kapların cins, nev'i, marka, numara ve adetlerini, eşyanın vergiye esas olan ağırlık ve diğer ölçüleri ile cins, nev'i, nitelik, menşe ve kıymetinin tespitini kapsayacak şekilde eşyayı muayene ederler.

Beyanname kapsamı eşyanın muayene edilmesi halinde, muayene sonuçları, muayene edilmemesi halinde ise, beyannamede yer alan bilgiler, eşyanın tabi olduğu gümrük rejimi hükümlerinin uygulanmasında esas alınır.

6.23 İthalatta Ödeme Şeklinin Önemi Nedir?

İthalat bedeli vadeli ödeme şekillerinden (mal mukabili, kabul kredili ve vadeli akreditif) birisi ile yapıldığında, ithalatçıların ithalat bedeli üzerinde %6 oranında Kaynak Kullanımını Destekleme Fonunu beyannamenin tescilinden (gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihten) önce aracı bankaya yatırmaları ve fon kesintisi yapıldığını Fon Alındı Makbuzu ile gümrük idaresine tevsik etmeleri gerekmektedir. Peşin ödeme şekillerinde, ki ödemenin peşin yapıldığının da gümrük idaresine ispatı gerekir, böyle bir durum söz konusu değildir.

6.24 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Çerçevesinde Eşyanın Teslimi Başka Hangi 
Şartlara Bağlıdır?

Serbest dolaşıma girecek eşyanın teslimi, eşya için uygulanması gereken ticaret politikası önlemleri var ise bu önlemlerin uygulanmasına ve kanunen ödenmesi gereken vergilerin ve diğer mali yükümlülüklerin yerine getirilmesi şartına bağlıdır.

6.25 Tercihli Tarife Uygulamaları (Sıfır veya İndirimli Oranda/Miktarda Gümrük
Vergisi Uygulanması) Nelerdir?

Tercihli tarife uygulaması, iki ya da daha çok ülkenin yaptıkları ticaret anlaşması uyarınca, aralarındaki ticarette karşılıklı olarak ya da bir ülkenin belli ülke ya da toprak parçaları menşeli eşyaya tek taraflı olarak veya eşyanın niteliği ve kullanım alanına bağlı olarak daha düşük tarife (daha düşük gümrük vergisi oranları) uygulaması anlamındadır.

Tercihli tarife uygulamalarına konu eşya;

Avrupa Birliğinde serbest dolaşımda bulunan,

Tercihli menşe statüsüne sahip olan,

Tarife kotası (kontenjanı) uygulanan eşya,

Gümrük vergisi geçici olarak askıya alınan eşya listesi kapsamında yer alan,

Nihai kullanıma konu,

Eşyadır.

Tercihli tarife uygulanmasına konu eşya ve tercihli tarife uygulanmasından faydalanılabilmesi için gerekli şartlar hakkında daha fazla bilgi Gümrükler Genel Müdürlüğünden (İthalat, Menşe ve AB ve Dış İlişkiler Şube Müdürlükleri) temin edilebilir.

6.26 Geçici olarak yurt dışına ihraç edilen eşya ve geri gelen eşya tekrar

 serbest dolaşıma sokulabilir mi?

Aynen ihraç edildiği durumda olması hali hariç, hariçte işleme rejimi çerçevesinde Türkiye Gümrük Bölgesinden ihraç edilen eşya ve ihracı, bir dış ticaret önlemine konu olan eşya dışında, serbest dolaşımda bulunan eşya, Türkiye Gümrük Bölgesinden ihraç edildikten sonra üç yıl içinde yeniden serbest dolaşıma girmesi halinde ve beyan sahibinin talebi üzerine, ithalat vergilerinden muaf tutulur. Üç yıllık süre, beklenmeyen haller veya mücbir sebeplerle uzatılabilir.

Geri gelen eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesinden ihraç edilmeden önce, nihai kullanımı nedeniyle indirimli veya sıfır vergi oranından yararlanarak serbest dolaşıma girmiş olduğu hallerde, eşyanın aynı amaca yönelik olarak  tekrar serbest dolaşıma sokulmak istenmesi durumunda, bu eşyaya indirimli veya sıfır vergi oranı uygulanır. İthal amacının aynı olmaması halinde, söz konusu eşyaya uygulanacak ithalat vergileri tutarı, serbest dolaşıma ilk girişi sırasında alınmış tutar kadar indirilir. Ancak, serbest dolaşıma ilk girişi sırasında alınmış tutarın geri gelen eşyanın yeniden serbest dolaşıma girişi sırasında alınacak tutardan daha fazla olması halinde hiçbir iade yapılmaz.

ATA karnesiyle Türkiye Gümrük Bölgesi dışına geçici ihraç edildikten sonra yeniden ithal edilen serbest dolaşımda bulunan eşyanın serbest dolaşıma girişi, işlemleri aynı ATA karnesiyle yapılması kaydıyla mümkündür.

6.27 Serbest dolaşıma giriş işlemleri hangi süreler içerisinde tamamlanmalıdır?

Geçici depolama yerinde bulunan ve serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında beyanda bulunulan eşyanın gümrük işlemleri, deniz yoluyla gelenler için 45 gün, diğer yollarla gelenler için ise 20 gün içinde tamamlanmalıdır. Aynı maddenin 3 üncü fıkrası, şartlar gerektirdiği takdirde Gümrük Müsteşarlığının bu sürelerden daha kısa bir süre saptayabileceği veya bu sürelerin uzatılmasına izin verebileceği hükmünü amirdir. Bu konuyla ilgili olarak, 09.02.2000/23959 tarihli/sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliğinin (Süre Değişimi) incelenmesi ithalatçılar açısından faydalı olabilir.

Gümrük antrepolarında bulunan eşya için, serbest dolaşıma giriş rejimine ilişkin beyanname verilmesi halinde, gümrük işlemlerinin beyannamenin tescil tarihinden itibaren otuz gün içinde bitirilmesi gerekir.7 Gümrük Yükümlülüğü

7.1 İthalatta Gümrük Yükümlülüğü Ne Zaman Doğar Ne Zaman Başlar?

Serbest dolaşıma giriş rejiminde, bir başka ifade ile ithalatta, gümrük yükümlülüğü, ithalat vergilerine tabi eşyanın serbest dolaşıma girmesi halinde doğar; ilgili beyannamenin tescil tarihinde başlar. (Basitleştirilmiş usulde yapılan beyanlarda basitleştirilmiş işlemlere ilişkin beyannamenin ya da faturanın tescil edildiği ya da tescil hükmünde olan kayıt işleminin yapıldığı tarihte başlar.)

7.2 İthalat Vergilerinden Kim(ler) Sorumludur?

İthalat vergilerinden sorumlu kişi, beyan sahibidir. Dolaylı temsil durumunda, hesabına gümrük beyanında bulunulan kişi de yükümlüdür.

Serbest dolaşıma giriş rejimi için beyanda kullanılan veriler, kanunen alınması gereken vergilerin tamamen veya kısmen tahsil edilememesine sebep olduğu takdirde, beyanın yapılabilmesi için bu verileri veren ve bu verilerin yanlış olduğunu bilen veya normal olarak bilmesi gereken kişiler de gümrük vergilerinden sorumludur.

Aynı gümrük vergilerinin ödenmesinden birden çok yükümlünün sorumlu olduğu hallerde, bunlar söz konusu vergilerin ödenmesinden müştereken ve müteselsilen sorumludurlar.

7.3 İthalat Vergileri Nasıl Hesaplanır?

Bir eşyaya uygulanacak ithalat vergileri tutarı, bu eşyaya ilişkin gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihteki vergi oranları ve diğer vergilendirme unsurlarına göre belirlenir.

Serbest dolaşıma giriş rejimi çerçevesinde beyanın bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla yapıldığı hallerde, ithalat vergileri BİLGE tarafından beyannamenin tescili sırasında otomatik olarak hesaplanır. Beyanın yazılı olarak yapıldığı hallerde, ithalat vergileri muayene memuru tarafından hesaplanır. 

7.4 İthalat Vergileri Ne Zaman ve Nerelere Ödenir?

İthalat vergileri tahakkukun kesinleşmesini müteakip (yükümlünün ithalat vergilerine öngörülen süreler içinde idari veya adli yargı mercileri nezdinde itiraz edilmemesi), bir başka ifade ile ithalat vergilerinin kesinleşmiş kamu alacağı haline gelmesinden sonra, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda öngörülen usullere göre ödenir.

Süresi içinde ödenmeyen kesinleşmiş gümrük vergileri hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.

İthalat vergileri, gümrük idarelerinde gümrük saymanlıklarına veya yetki verilen bankalara Türk Lirası olarak ödenir. 

7.5 Yanlışlıkla Fazla Alınan Vergiler Geri Verilir mi?

Kanunen ödenmemeleri gerektiği halde ödenmiş olduğu belirlenen ithalat vergileri geri verilir. Kanunen tahakkuk ettirilmemeleri gerektiği halde tahakkuk ettirilen ithalat vergileri kaldırılır.

Ancak, kanunen ödenmemesi veya tahakkuk ettirilmemesi gereken ithalat vergileri ilgili kişinin kasten yaptığı bir tahrifat sonucunda ödenmiş  veya tahakkuk ettirilmişse, bu vergilerin geri verilmesine veya kaldırılmasına ilişkin talepler kabul edilmez.

Kanunen ödenmemeleri gereken ithalat vergileri, söz konusu vergilerin yükümlüye tebliğ edilmesi ve ilgilinin 3 yıl içinde gümrük idaresine müracaatı üzerine geri verilir veya kaldırılır.

7.6 Gümrük İdaresi Eksik Alınan Vergileri Sonradan İsteyebilir mi?

Yapılan denetlemeler sonucunda hiç alınmadığı veya noksan alındığı belirlenen ithalat vergileri, gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihten itibaren 3 yıl içinde istenebilir. Bu şekilde sonradan istenen ithalat vergilerinin, (yükümlünün düzeltme ve itiraz hakkı saklı kalmak üzere) yükümlüye tebliğ edildiği tarihten itibaren on gün içinde ödenmesi zorunludur.

7.7 Tebliğ Edilen Vergilere İtiraz Edilebilir mi?

Kişiler, tebliğ edilen ithalat vergilerine ve cezalara karşı 7 gün içinde kararı alan gümrük idaresinin bağlı bulunduğu gümrük başmüdürlüğü nezdinde doğrudan itirazda bulunabilecekleri gibi, kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri için tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde ilgili gümrük idaresine verecekleri bir dilekçe ile düzeltme talebinde de bulunabilirler. Aynı şekilde düzeltme taleplerine ilişkin kararlara da yine kararın tebliğ edildiği tarihten itibaren 7 gün içinde itirazda bulunabilirler.

Yapılan itirazlarla ilgili olarak Gümrük başmüdürlükleri ile Gümrük Müsteşarlığı kararlarına karşı işlemin yapıldığı gümrük müdürlüğünün veya gümrük başmüdürlüğünün bulunduğu yerdeki idari yargı mercilerine başvurulabilir.

7.8 Gümrük Yükümlülüğü Hangi Hallerde Sona Erer?

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun hükümleri saklı kalmak üzere, gümrük yükümlülüğü;

Vergilerin ödenmesi,

Vergilerin kaldırılmasına karar verilmesi,

Gümrük ben-bottom:.0001pt'>

Eşyanın bir serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında tesliminden önce zapt ve müsadere edilmesi veya imha edilmesi; serbest dolaşımda olmayan eşyanın hazineye hiçbir masraf getirmeyecek şekilde, gümrük idaresinin gözetiminde imhası veya gümrüğe terk edilmesi; doğal özellikleri veya beklenmeyen haller yahut mücbir sebep nedeniyle telef veya kaybı,

         ithalat vergilerine tabi olup, Gümrük Kanununa aykırı şekilde Türkiye Gümrük Bölgesine girn-bottom:.0001pt'>

 Hallerinde sona erer.8 İtiraz

İtiraz hakkı, Gümrük Kanunu ile sağlanan haklardan belki de en önemli olanıdır. Keza kişiler, düzeltme taleplerine ilişkin kararlara, idari kararlara, gümrük vergilerine ve cezalara karşı 7 gün içinde kararı alan gümrük idaresinin bağlı bulunduğu gümrük başmüdürlüğü nezdinde itirazda bulunabilirler.

Ayrıca, gümrük vergilerinin hesaplanmasında esas alınan kimyevi tahlil sonuçlarına karşı da tebliğden itibaren 15 gün içinde gümrük başmüdürlüğüne yazılı olarak itiraz edilebilir.

Ancak, bu hakkın kötüye kullanılmaması önemlidir. Keza, Gümrük yükümlülüğünün doğmasından sonra yükümlü tarafından gümrük vergileri için ihtilaf yaratılarak idari yargı mercilerine başvurulması ve yargı kararlarının kısmen veya tamamen idare lehine kesinleşmesi durumunda, itiraz edilerek ihtilaf yaratılan tarih ile amme alacağının kesinleştiği tarih arasındaki süre için kesinleşen kısma 21.7.1953 tarih ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre belirlenen gecikme zammı oranında gecikme faizi uygulanır

9 Dış Ticaret Mevzuatı

Bu bölümde, İthalat Rejimi Kararı ve buna ilişkin mevzuat ile Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi Kararı ve buna ilişkin mevzuat ağırlıklı olarak ele alınacak, İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında mevzuat, İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemleri ile Kota İdaresi ve Tarife Kontenjanı Hakkında mevzuat, Belirli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında mevzuat, İkili Anlaşmalar ve Protokoller veya Diğer Düzenlemeler Kapsamı Dışında, Belirli Ülkeler Menşeli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında mevzuat, Türkiye'nin Ticari Haklarının Korunması Hakkında mevzuat ve Belirli Ülkeler Menşeli Malların İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında mevzuata kısaca değinilecektir.

9.1 İthalat Rejimi Kararı

İthalat, ithalatın ülke ekonomisi yararına ve uluslararası ticaretin gereklerine uygun olarak düzenlenmesini sağlamak amacıyla 31/12/1995 tarihli ve 22510 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 95/7606 sayılı Karara ekli "İthalat Rejimi Kararı" ile bu Karara dayanılarak aynı tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İthalat Yönetmeliği, bu Yönetmeliğe ekli İthalat Tebliğleri, ilgili kuruluşlara verilecek talimatlar, çok taraflı veya iki taraflı anlaşmalar hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir.

Bahsi geçen ithalat rejimi kararının ithalatçılar açısından önemli olduğu düşünülen bazı maddelerine kısaca değinmekte fayda görülmektedir. Kararın; 

6 ncı maddesi uyarınca, ithalat bedellerinin kambiyo mevzuatı hükümlerine göre ödenmesi gerekmektedir.

7 nci maddesi uyarınca, eski, kullanılmış, yenileştirilmiş, kusurlu (defolu) ve yatık (zamanla dayanıklılığını yitirmiş) malların ithali izne tabidir. Ancak, 13 üncü maddesi hükmü gereğince, tebliğ (İthalat: 200/9 sayılı Tebliğ) ile gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarih itibariyle 5 yaşına kadar (5 yaş dahil) eski olarak ithaline imkan sağlanan maddelerin; gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarih itibariyle 6 yaşından 10 yaşına kadar (10 yaş dahil) olanlarının ithalatına, ödenecek mali mükellefiyetlere ilave olarak ayrıca CIF bedelinin % 50'si oranında Toplu Konut Fonu tahsil edilmesi suretiyle, gümrük idarelerince izin verilir. Tebliğ kapsamından madde çıkarılması halinde, maddenin Tebliğden çıkarıldığı tarihe kadar (bu tarih dahil) gümrüğe gelmiş veya çıkış ülkesinde ihracat işlemleri tamamlanmış olanların ithalatı, birinci fıkra hükümlerine tabidir.

8 inci maddesine göre, Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca vergi numarası verilen her gerçek ve tüzel kişi ve yürürlükteki mevzuat hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma yetkisi tanınan kişiler ortaklıkları ithalat işlemlerini yürütebilirler. Ancak, İthalat Yönetmeliği’nin 3 üncü maddesi gereğince, özel anlaşmalara dayanan ithalatta, kitap ve diğer yayınların ithalatında ve ülkemizde açılan uluslararası fuar ve sergilerde Müsteşarlıkça (Dış Ticaret Müsteşarlığı) perakende satışına izin verilen malların ithalatında vergi numarasına sahip olma şartı aranmaz.

Yürürlükteki İthalat Rejimi Kararına ekli, eşya ve ülke veya ülke grupları bazında ithalat uygulanacak gümrük vergisi ve bazı eşya için Toplu Konut Fonu oranları/miktarlarının belirlendiği toplam 5 adet liste vardır. Söz konusu listelerin kapsamına kısaca bir göz atmak gerekirse;

I Sayılı Listenin; tarım ürünlerini kapsadığı, GTİP bazında eşyaya belirli ülke ve/veya ülke grupları için uygulanacak gümrük vergisi oranlarının gösterildiği ve bu liste kapsamı eşya için Toplu Konut Fonu kesintisinin öngörülmediği,

II Sayılı Listenin; sanayi ürünlerini kapsadığı, GTİP bazında eşyaya belirli ülke ve/veya ülke grupları için uygulanacak gümrük vergisi oranlarının gösterildiği ve bu liste kapsamı eşya için Toplu Konut Fonu kesintisinin öngörülmediği,

III Sayılı Listenin; işlenmiş tarım ürünlerini (AB'nin temelini oluşturan Roma Anlaşmasının tarım ürünleri ekinde yer almayan ve bünyesinde temel tarım ürünleri -hububat, şeker, süt ve süt ürünleri- bulunduran; çikolata ve şekerlemeler, çocuk mamaları, bisküvi ve pastacılık ürünleri, makarna, dondurma, hazır gıdalar, margarin, ekmek mayası ve benzeri gibi ürünler)  kapsadığı, GTİP bazında eşyaya belirli ülke ve/veya ülke grupları için uygulanacak gümrük vergisi oranlarının ve tarım payı olarak tahsil edilecek Toplu Konut Fonu oran veya miktarlarının gösterildiği,

IV Sayılı Listenin; balık ve diğer su ürünlerini kapsadığı, GTİP bazında eşyaya belirli ülke ve/veya ülke grupları için uygulanacak gümrük vergisi oranlarının ve tarım payı olarak tahsil edilecek Toplu Konut Fonu oran veya miktarlarının gösterildiği,

V Sayılı Listenin; Avrupa Birliğinde yürürlükte bulunan Askıya Alma Listesi kapsamı, AB'de üretimi bulunmayan bazı sanayi hammaddesi veya ara malı niteliğindeki eşyayı (bazı kimyasallar, mikro elektronik eşya vb.) kapsadığı, GTİP bazında üçüncü ülkeler için uygulanacak (OGT'den düşük veya sıfır oranında) gümrük vergisi oranlarının gösterildiği ve bu liste kapsamı eşya için Toplu Konut Fonu kesintisinin öngörülmediği,

 Görülmektedir. 

 

Burada, V sayılı liste kapsamı eşya ile ilgili olarak ilave bilgi verilmesi faydalı olacaktır. Avrupa Birliği, “Askıya Alma Rejimi” çerçevesinde sanayicilerinin üretim maliyetini düşürmek amacıyla, kendi gümrük bölgesinde üretilmeyen hammadde ve ara mamul niteliğindeki belirli ürünlerin gümrük vergilerini askıya almakta ve bu ürünlerin üçüncü ülkelerden ithalatında Ortak Gümrük Tarifesi (OGT) altında vergi tahsil etmektedir. Avrupa Birliğinde bu çerçevede oluşturulan eşyaya ilişkin liste, ulusal mevzuatımıza mer’i İthalat Rejimi Kararına V sayılı listenin eklenmesi ile yansıtılmıştır. Söz konusu listede yer alan eşya, mezkur Rejim Kararına ekli II sayılı listede yer alan eşya ile aynı G.T.İ.P’i haiz olabilmekle birlikte, V sayılı listede yer alan eşya kullanım amacı ve ilave teknik özellikleri ile II sayılı listede yer alan aynı G.T.İ.P’li eşyadan faklı kılınmıştır. Örneğin; II sayılı Listede yer alan 2823.00.00.00.00 G.T.İ.P’lu titan oksitlerin (saf titan oksitleri) V sayılı Liste kapsamında değerlendirilebilmeleri, ancak bunların 85.32 veya 85.33 tarife pozisyonunda yer alan maddelerin üretiminde kullanılan, ortalama tane büyüklüğü 1,2 mikrometre veya daha fazla olan, fakat 1,8 mikrometreyi geçmeyen, ağırlık itibariyle %99,9 veya daha fazla saflıktaki titanyum dioksitlerden olmaları durumunda mümkün olacaktır. Bu örnekten de anlaşılacağı üzere, V sayılı listede yer alan eşyanın kullanım amacı ve özellikleri detaylı olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca, ithal amacıyla gümrüğüne getirilen bir eşyanın V sayılı liste kapsamında değerlendirilebilmesi için bu eşyanın V sayılı listede yer alan tanıma -kullanım amacı ve özellikleri bakımından- tam olarak uyması gerekeceği gibi bu eşyanın üçüncü ülke menşeli olması da gerekmektedir.

Diğer taraftan, ithalatçılar açısından önemli olan, gümrük idaresine ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarına karşı yerine getirmeleri gerekli bazı yükümlülüklere ilişkin düzenlemeleri içeren ve İthalat Rejimi Kararı, bazı özel kanunlar ve Türkiye'nin de taraf olduğu bazı uluslararası anlaşmalar kapsamında kamu ahlakı, düzeni, güvenliği, insan, hayvan, bitki sağlığı ile çevrenin ve tüketicinin korunmasına amacıyla tasarruf olunan 2001 yılı İthalat Tebliğlerini incelemeleridir.

Söz konusu tebliğlerin bir listesi aşağıda verilmiştir. Bu tebliğlerin kapsamları ve uygulanmaları konusunda Gümrükler Genel Müdürlüğünden (İthalat Şube Müdürlüğü) daha detaylı bilgi alınabilir.

Tebliğ No:

Tebliğin Adı

2001/1

Yurt İçinde Düzenlenen Uluslararası Fuarlara İlişkin Tebliğ

2001/2

Harp Silahları, Bunların Aksam ve Parçalarının İthaline İlişkin Tebliğ

2001/3

Radyoaktif Maddeler İle Bunların Kullanıldığı Cihazların İthaline İlişkin Tebliğ

2001/4

Bazı Haberleşme Cihazlarının İthaline İlişkin Tebliğ

2001/5

Haritalar ve Benzeri Dokümanın İthaline İlişkin Tebliğ

2001/6

İthalinde Bakım, Onarım ve Servis Garantisi Yeterlilik Belgesi Aranacak Maddelere İlişkin Tebliğ

2001/7

İthalinde Karayolu Uygunluk Belgesi Aranacak Maddelere İlişkin Tebliğ

2001/8

Sivil Hava Taşıtlarında Kullanılmaya Mahsus Maddelerin İthaline İlişkin Tebliğ

2001/9

5 Yaşından Eski Olmamak Üzere Kullanılmış Olarak İthal Edilebilecek Maddelere İlişkin Tebliğ

2001/10

Banknot ve Benzeri Kıymetli Evraka Mahsus Kağıtların İthaline İlişkin Tebliğ

2001/11

Bazı Patlayıcı Maddeler, Ateşli Silahlar, Bıçaklar ve Benzeri Aletlerin İthaline İlişkin Tebliğ

2001/12

Solvent ve Bazı Petrol Ürünleri İthaline İlişkin Tebliğ

2001/13

İşçi Sağlığını ve İş Güvenliğini Etkileyen Bazı Maddelerin İthaline İlişkin Tebliğ

2001/14

Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin İthaline İlişkin Tebliğ

2001/15

Bazı Boyar Maddelerin İthaline İlişkin Tebliğ

2001/16

Gübre İthaline İlişkin Tebliğ

2001/17

Kimyasal Silahlar Sözleşmesi Ekinde Yer Alan Kimyasal Maddelerin İthaline İlişkin Tebliğ

2001/18

Gümrük Vergisi Askıya Alınacak Ürünlere İlişkin Tebliğ

2001/19

Gümrük Vergisi Askıya Alınması Planlanan Ürünlere İlişkin Tebliğ
 

Önemli Not: Genel olarak hükümleri ve kapsamları korunmakla birlikte, İthalat Rejimi Kararının eki listeler ile İthalat Tebliğleri, Dış Ticaret Müsteşarlığınca (İthalat Genel Müdürlüğü) her yıl yeniden yayımlanmaktadır. Ayrıca, İthalat Rejimi Kararı hükümleri, eki listelerin kapsamları ile ithalat tebliğlerinin kapsamı ve hükümlerinde yıl içinde değişiklikler yapılabilmektedir.

9.2 Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Mevzuatı

Ülkemizde standartları iç piyasada zorunlu uygulamaya koyma yetkisi, ilgili Bakanlıktadır (Sanayi ürünlerinde Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, petrol ürünlerinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, yapılar ve yapı malzemelerinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı gibi). Standartları, ihracat veya ithalatta zorunlu uygulamaya koyma görev ve yetkisi ise, Dış Ticaret Müsteşarlığındadır. Dış Ticaret Müsteşarlığı, bazı tarım ürünleriyle ilgili standartları ihracatta, iç piyasada zorunlu uygulamada bulunan sanayi ürünlerinin standartlarını da ithalatta uygulamaya koymuştur.

Başta GATT ve ekleri olmak üzere, çok taraflı ticaret anlaşmaları ile yerli ürünlerle ithal ürünleri arasında ayırımcılık yapılması yasaklandığından, bir standardın ithalatta zorunlu uygulamaya konulabilmesi için, standart kapsamı ürünlerin yerli üretimi varsa, öncelikle bu standardın ilgili Bakanlık tarafından iç piyasada zorunlu uygulamaya konulması gerekmektedir. Ayrıca, GATT Ticarette Teknik Engeller Anlaşması, ithal sanayi ürünlerinde yalnızca sağlık, emniyet, çevre koruması, tüketicinin doğru bilgilendirilmesi gibi asgari güvenlik gerekleri yönünden kontrol yapılmasına cevaz verdiği için, ithalatta zorunlu uygulamadaki standartlarda yer alan parametrelerden, sadece asgari güvenlik gerekleri ile ilgili olanları dikkate alınmakta, ticari yönden kalite kontrolü yapılmamaktadır.

Bu çerçevede hazırlanan Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon mevzuatı; Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi Kararı, Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Yönetmeliği ve Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğlerinde oluşmaktadır.

Yine burada ithalatçılar açısından önemli olan, gümrük idaresine ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarına karşı yerine getirmeleri gerekli bazı yükümlülüklere ilişkin düzenlemeleri içeren Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğlerini üç ana grupta ve genel hatları ile incelemektir.

 1) İthalatta Uygunluk Değerlendirmesi:

İthalatçılar tarafından, ithalatta uygunluk değerlendirmesi yaptırılmak üzere, Dış Ticarette Standardizasyon (2001/1) sayılı Tebliğ kapsamındaki ürünler için Türk Standartları Enstitüsü'ne, Dış Ticarette Standardizasyon (2001/2) sayılı Tebliğ kapsamındaki ürünler için ise ilgili Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlığı'na başvurulur. Anılan kurumlardan verilecek Uygunluk Belgesi eşyanın serbest dolaşıma girişinde ilgili gümrük idarelerine ibraz edilir.

Yukarıdaki ifadeden de anlaşılacağı üzere, ithalde uygunluk değerlendirmesine tabi tutulacak eşya iki ayrı tebliğ altında gruplandırılmıştır: Değerlendirmesi TSE tarafından yapılanlar ve değerlendirmesi Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlıklarınca yapılanlar. Bu iki tebliğ kapsamı eşya nicelik bakımından karşılaştırıldığında; ithalde TSE'nin uygunluk değerlendirmesine tabi eşya sayısının diğerine göre oldukça fazla olduğu görülmektedir. İçerik bakımından karşılaştırıldığında ise; standardı ithalatta zorunlu uygulamada bulunan eşya listesinde (uygunluk değerlendirmesi Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlıklarınca yapılanlar), tarifenin 15 nci faslında yer alan bazı bitkisel yağlar (zeytin, prina, palm, ayçiçeği tohumu, aspir, pamuk tohumu, hindistan cevizi, kozla, hardal, rep, mısır, susam yağları), 20 nci faslında yer alan sofralık zeytin ve işlenmiş iç fındık, 44 üncü faslında yer alan ceviz kütükleri ve tomrukları ve 51.01 ve 51.02 tarife pozisyonlu karde edilmemiş veya taranmamış yün ve yapağı dışında herhangi bir işlem veya işçilik görmemiş bazı hayvansal ürünler ve ağırlıklı olarak tarım ürünleri; uygunluk değerlendirmesi TSE tarafından yapılan eşya listesinde ise, önemli ölçüde işçilik veya işleme tabi tutulmuş eşya ve ağırlıklı olarak sanayi ürünleri yer almaktadır.

Burada ithalatçılar açısından önemli olan husus, ithal etmek istatistikleri eşyanın 12'li bazda Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonunu belirleyerek ithalde uygunluk değerlendirmesine tabi olup olmadığının tespiti ile ithal edecekleri eşyanın ilgili standardına uygun olup olmadığı konusunda eşyanın ihracatçısı veya üreticisi ile temasa geçerek bir fikir sahibi olmalarıdır. Aksi halde, gümrüğüne sundukları eşyanın uygunluk değerlendirmesinde ilgili standardına uygun çıkmaması halinde ithaline izin verilmeyecektir.

 2) Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Maddeler:

Dış Ticarette Standardizasyon (2001/3) sayılı "Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Madde ve Atıklara İlişkin Tebliğ" kapsamındaki maddeler için, Çevre Bakanlığı tarafından yapılan kontroller sonucunda verilen Kontrol Belgesi, tebliğde belirtilen Gümrük Antrepo, Serbest Dolaşıma Giriş, Dahilde İşleme, Gümrük Kontrolü Altında İşleme ve Geçici İthalat Rejimleri ile öngörülen amaçlar doğrultusunda eşyanın ilgilisine teslimi sırasında ilgili gümrük idarelerince aranmaktadır.

Söz konusu Tebliğ kapsamında, tarifenin; 28, 29 ve 38 inci fasıllarında yer alan bazı kimyasallar, 27 nci faslında yer alan bazı katı yakıtlar (antrasit, taşkömürü, linyit ve petrol koku), 71, 72, 74, 79, 80 ve 81 inci fasıllarında yer alan metal hurdaları, 50, 51, 53 ve 55 inci fasıllarında yer alan tekstil atıkları, 25, 26, 27, 39, 40, 45 ve 70 inci fasıllarında yer alan diğer atıklar yer almaktadır. Ayrıca bu Tebliğ ile, bazı atıklar, bazı maddeleri içeren atıklar ile diğer bazı atıkların Türkiye'ye ithali yasaklanmıştır. 

 3) İthal Malların Kalite ve Sağlık Yönünden Kontrolü:

Dış Ticarette Standardizasyon (2001/4) sayılı Tebliğ kapsamında yer alan maddeler (tarifenin; 27, 28 ve ağırlıklı olarak 29 uncu faslında yer alan ve ithali özel izne tabi ilaçlar ve tıbbi müstahzarlar ile tarifenin 12, 13, 15, 17, 18, 21, 25, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 38, 39, 40, 48, 56, 63, 67, 73, 84, 85, 90 ve 96 ncı fasıllarında yer alan tıbbi müstahzarların terkibinde bulunan ilaç ham, başlangıç maddeleri, ilaç hammaddeleri üretiminde kullanılan maddeler ile tıbbi müstahzarlar) için Sağlık Bakanlığı,

Dış Ticarette Standardizasyon (2001/5) sayılı Tebliğde yer alan maddeler (tarifenin; 30 uncu faslında yer alan hayvan hastalıklarına karşı kullanılan aşı, serum ve biyolojik maddeler, 01 ve 02 nci fasıllarında yer alan canlı hayvan ve et, 04, 05, 41 ve 51 nci fasıllarında yer alan hayvan müstahzarları, 06, 07, 10, 12 ve 38 inci fasıllarında yer alan tohum, fide, fidan ve çiçek soğanları gibi çoğaltım materyalleri, 05, 07, 10, 12, 23, 28, 29, 32 ve 35 inci fasıllarında yer alan yem sanayiinde kullanılan maddeler, 11, 13, 15, 17, 25, 27, 28, 29, 30, 32, 34, 35, 38 ve 39 uncu fasıllarında yer alan veteriner müstahzarların terkiplerinde bulunan ilaç hammaddeleri ve yardımcı maddeleri ile veteriner müstahzarları, 25, 27, 28, 29, 32, 34, 35, ve 38 inci fasıllarında yer alan zirai mücadele ilaç ve teknik maddeleri, teknik madde imalinde kullanılan hammaddeler, çekici tuzaklar ile hidrolize protein ihtiva eden cezbediciler, 03, 04, 05, 07, 08 ila 22, 25, 27, 28, 29, 30, 32, 33, 34, 35, 38, 39, 40, 45, 48, 70 ve 72 nci fasıllarında yer alan gıda maddeleri ve diğer tarım ve su ürünleri) için Tarım ve Köyişleri Bakanlığı,

Tarafından yapılan kontroller sonucunda verilen Kontrol Belgesi, bu tebliğlerde belirtilen Gümrük Antrepo, Serbest Dolaşıma Giriş, Dahilde İşleme, Gümrük Kontrolü Altında İşleme ve Geçici İthalat Rejimleri ile öngörülen amaçlar doğrultusunda eşyanın ilgilisine teslimi sırasında ilgili gümrük idarelerince aranmaktadır.

Yukarıda bahsi geçen Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğleri kapsamına giren eşyayı ithal edeceklerin, kontrol belgelerini hangi şartlara bağlı olarak ve hangi kamu kurum veya kuruluşundan alacakları, aldıkları belgelerin ne kadar süre için geçerli olacağı, bu belgeleri almalarında sağlanabilecek kolaylıkların hangi şartlara bağlı olduğu ve kontrol belgesinden istisna tutulma şartlarının neler olduğu hususları için bu tebliğleri incelemeleri gerekecektir.

Ayrıca, dış ticarette standardizasyon konusunda yukarıda yapılan sınıflandırma dışında kalan, "Araç Dış Lastiklerinin İthalatında Uygulanacak Esaslara İlişkin Tebliğ"in de incelenmesinde fayda vardır.

Bu tebliğlerin kapsamları ve uygulanmaları konusunda Gümrükler Genel Müdürlüğünden (İthalat ve Çevre Şube Müdürlükleri) daha detaylı bilgi alınabilir.

9.3 İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Mevzuat

İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında mevzuat, 4412 sayılı Kanun ile değişik 3577 sayılı İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun ve Kanuna dayanılarak çıkarılan Karar, Yönetmelik ve Tebliğlerden oluşmaktadır.

3577 sayılı Kanun, ithalatta haksız rekabet hallerinden dampinge ve/veya  sübvansiyona konu olan ithalatın sebep olacağı haksız rekabete karşı bir üretim dalının korunması ve/veya piyasanın bozulmasının önlenmesi amacıyla yapılacak işlemlere, alınacak, idari, mali, ekonomik ve diğer önlemlere, gerekli ilke ve uygulama kararlarını verecek bir kurul oluşturulmasına ve bunun görevlerine ilişkin usul ve esasları kapsar.

Anılan mevzuat çerçevesinde, bu metnin hazırlandığı tarih itibariyle, Türkiye, menşe bazında ve bazı eşya için üretici firma bazında toplam 13 adet eşyanın ithalinde dampinge karşı vergi uygulamaktadır

Bu konuya ilişkin detaylı bilgi Gümrükler Genel Müdürlüğünden (İthalat Şube Müdürlüğü) temin edilebilir.

9.4 İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemleri Mevzuatı

Türkiye ile Avrupa Birliği arasında bir gümrük birliği oluşturan 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararında belirtilen “Ortak Ticaret Politikası” araçlarına uyum ve Dünya Ticaret Örgütünün Korunma Önlemleri Anlaşması çerçevesinde, İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemleri Mevzuatı kapsamında; 95/6814 sayılı İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemleri ile Kota İdaresi ve Tarife Kontenjanı Hakkında Karar, 95/6815 sayılı Belirli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında Karar, 95/6816 sayılı İkili Anlaşmalar, Protokoller ve Diğer Düzenlemeler Kapsamı Dışında, Belirli Ülkeler Menşeli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında Karar, 95/7348 sayılı Belirli Ülkeler Menşeli Malların İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında Karar ve 95/7608 sayılı Türkiye’nin Ticari Haklarının Korunması Hakkında Kararnameler çıkartılmıştır.

Bu Kararlara istinaden çıkartılan İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemleri Yönetmeliği ile Kota ve Tarife Kontenjanı Yönetmeliği, Belirli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Yönetmeliği, İkili Anlaşmalar, Protokoller veya Diğer Düzenlemeler Kapsamı Dışında, Belirli Ülkeler Menşeli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında Yönetmelik ve tebliğlerde uygulamaya yönelik usul ve esaslar daha ayrıntılı olarak ifade edilmiştir.

95/7348 sayılı Karar ve bu Karar istinaden 1/11/1995 tarih ve 22450 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikle getirilen gözetim veya korunma önlemleri, Dünya Ticaret Örgütü üyesi olmayan ülkelerden yapılacak ithalatta uygulanmaktadır. Bu çerçevede, Çin Halk Cumhuriyeti menşeli bazı ürünlere yönelik olarak gözetim ve korunma önlemi (kota) uygulanmaktadır. Genel olarak kotaya tabi eşya; ayakkabılar, seramikten ve porselenden sofra ve mutfak eşyası, gözetime tabi eşya; amonyum klorür, sitrik asit, antibiyotik hammaddeleri, boya ve boya müstahzarları, patlayıcı maddeler, polivinil alkoller, koruyucu eldivenler, ayakkabılar, porselen süs eşyası, cam eşya, bisikletler, oyuncaklar, oyun kağıtları ve çeşitli fırçalardır.

Özetle, ithalatçıların bilmesi gereken en önemli iki husus; ithalatta kota önlemine tabi eşya için Dış Ticaret Müsteşarlığınca (İthalat Genel Müdürlüğü) düzenlenecek İthal Lisansının, gözetim önlemine tabi eşya için ise yine Dış Ticaret Müsteşarlığınca (İthalat Genel Müdürlüğü) düzenlenecek Gözetim Belgesinin gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte ilgili gümrük idaresine ibraz etmeleridir.

Yukarıda belirtilen mevzuat ve bu mevzuat çerçevesinde yürütülen kota ve gözetim uygulamaları hakkında daha fazla bilgi Gümrükler Genel Müdürlüğünden (İthalat Şube Müdürlüğü – ithalat@gumruk.gov.tr) temin edilebilir.

Önemli Not: Genel olarak dış ticarette standardizasyon tebliğlerinin hükümleri ve kapsamları korunmakla birlikte, Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Yönetmeliği ve bu Yönetmelik eki Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğleri, Dış Ticaret Müsteşarlığınca (Dış Ticarette Standardizasyon Genel Müdürlüğü) her yıl yeniden yayımlanmaktadır. Ayrıca, bu tebliğlerin kapsamı ve hükümlerinde yıl içinde değişiklikler yapılabilmektedir.

9.5 Tarife Kontenjanı Hakkında Mevzuat

Gerek 95/6814 sayılı İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemleri İle Kota İdaresi ve Tarife Kontenjanı Hakkında Karar gerekse Kota ve Tarife Kontenjanı Yönetmeliği uyarınca; tarife kontenjanı ile, uluslararası anlaşmalar çerçevesinde tek taraflı olarak ya da tercihli ticaret anlaşmaları gereğince belirli ülkeler menşeli bir mal ya da mal grubunun muayyen bir miktar ve/veya değeri için Bakanlar Kurulunca gümrük vergisi oranlarında indirim yapılmakta ya da muafiyet sağlanmaktadır.

Tarife kontenjanlarının kullanım usulleri Dış Ticaret Müsteşarlığınca belirlenmektedir.

Tercihli tarifeden yararlanan ve tarife kontenjanına konu olan maddeler Tebliğde belirtilen Gümrük kapılarından kontenjan doluncaya kadar başvuranlara tahsis edilmektedir. Ancak, gerekli hallerde tarife kontenjanının kullanımı, Dış Ticaret Müsteşarlığınca kota (bir takvim yılı veya muayyen bir dönem itibariyle yapılmasına izin verilen ithalatın miktar ve/veya değeri) düzenlemelerine tabi tutulabilmektedir.

Anlaşmalar çerçevesinde belirlenen kontenjanlar, anlaşma yapılan ülke/ülkeler menşeli mallar için geçerli olduğundan kontenjan konusu maddenin diğer ülkelerden ithal edilmesi genel hükümlere tabi bulunmaktadır.

Bu bağlamda; tarife kontenjanları kapsamında yapılacak ithalatta, Dış Ticaret Müsteşarlığınca (İthalat Genel Müdürlüğü) düzenlenecek İthal Lisansının gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte ithalatçı tarafından gümrük idaresine ibrazı gerekmektedir.

Burada belirtilen mevzuat ve bu mevzuat çerçevesinde yürütülen kota ve gözetim uygulamaları hakkında daha fazla bilgi Gümrükler Genel Müdürlüğünden (İthalat Şube Müdürlüğü – ithalat@gumruk.gov.tr) temin edilebilir.

10 İrtibat

 

 

 

EK-I

 

Ticari Nitelikli Eşyanın İthalinde Aranan/Aranabilecek Belgeler

 

Serbest dolaşıma giriş rejimi çerçevesinde ticari nitelikli eşya ithalatında hangi aşamada hangi belgenin gümrüğüne verilmesi gerektiğinin bilinmesi ithalatçılar açısından oldukça önemlidir. Konunun daha iyi anlaşılabilmesi için gümrük idarelerince aranan belgelere ilişkin açıklamalar iki ayrı alt başlık altında; serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında gümrük beyannamesinin tescili aşamasında beyannameye eklenmesi gerekli belgeler ve tescilden sonra, ancak bu rejim ile öngörülen amaçlar doğrultusunda eşyanın ilgilisine tesliminden önce gümrük idaresine ibrazı gerekli belgeler başlığı altında açıklanmıştır.

A. Beyannamenin Tescil Edilerek İdareye Verilmesi Aşamasında Beyannameye

 Eklenmesi Gereken/Gerekebilecek Belgeler

1. Orijinal Fatura: Kesin satışlarda eşyanın satıcısı, diğer hallerde ise göndereni tarafından mahallinde düzenlenmiş ve Gümrük Yönetmeliğinin 187 nci maddesinde belirtilen esaslara uygun orijinal faturanın tescilden önce beyannameye eklenmesi zorunludur.

Ancak ithal konusu eşyanın, kıymetleri üzerinden vergiye tabi olup da birden ziyade kap içinde gelen ve aynı zamanda çeşitli cins ve kıymette olması halinde ve orijinal faturalarda her kabın içinde satış birimine göre ne miktar eşya bulunduğu gösterilmediği takdirde; her kapta aynı cins ve kıymette ne miktar eşya bulunduğunu gösteren ve orijinal faturaya uygun bir şekilde, satıcı veya gönderici tarafından mahallinde düzenlenmiş ayrıntılı faturanınbeyanname ile birlikte idareye verilmesi gerekir.

2. İthal Eşyasına Ait Kıymet Bildirim Formu: Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının VII nci Maddesinin Uygulanmasına Dair Anlaşma hükümleri çerçevesinde belirlenen, ithal eşyasına ait gümrük kıymetinin unsurlarını içeren ve Gümrük Yönetmeliğinin 21 no.lu ekinde yer alan kıymet bildirim formunun usulüne uygun olarak doldurularak beyannameye eklenmesi zorunludur.

3. Menşe Şahadetnamesi/EUR.1 ve A.TR Dolaşım Belgeleri: İthalatta menşe şahadetnamesi ibrazı ihtiyaridir. Yürürlükte bulunan ve tercihli tarife uygulamasına imkan sağlayan anlaşmalardan, Türkiye-AB arasında bir gümrük birliği kuran anlaşma (Gümrük Birliği Anlaşması) kapsamı eşya (sanayi ürünleri ve işlenmiş tarım ürünleri) için A.TR Dolaşım Belgesi, Serbest Ticaret Anlaşmaları kapsamı eşya ile AKÇT ürünleri, AB menşeli tarım ürünleri için EUR.1 Dolaşım Sertifikası beyannameye eklenmelidir. Ancak bu belgelerin ibrazı, ithalatçının tercihli tarife uygulamasından faydalanmak istemesi halinde zorunludur.

4. Çeki Listesi: İthal konusu eşyanın, bir fatura kapsamında, çeşitli cins ve nev’ide ve çeşitli ağırlıktaki kaplara konulması halinde, her kapta ne miktar eşya bulunduğunu göstermek amacıyla, orijinal fatura ile birlikte satıcısı/gönderini veya beyan sahibi tarafından da hazırlanan belgenin (çeki listesi) beyanname ekinde ibraz edilmesi gereklidir.

5. Konşimento veya Yük Senedi: Deniz yoluyla gelen eşya için geminin kaptanı veya donatanı veya mümessili tarafından düzenlenerek yükletene verilen konşimentonun, karayolu ve demiryoluyla gelen eşya için yine taşıyanı tarafından düzenlenen yük senedinin (CMR, CIM gibi) ve havayoluyla gelen eşya için havayolu konşimentosunun tescilden önce beyannameye eklenmesi gerekmektedir. Bu çerçevede idareye ibraz edilecek konşimento ve yük senetlerinin hangi bilgileri içermesi gerektiği Gümrük Yönetmeliğinin 190 ıncı maddesinde gösterilmiştir.

6. Navlun Faturası ve/veya Sigorta Poliçesi: Eşyanın teslim şekline bağlı olarak, teslim şekli bu iki unsurdan birini veya her ikisini birden ihtiva etmemesi durumunda; FOR-FOT-FAS-FOB satış şekillerinde navlun makbuzu ile sigorta poliçesinin, C.Et.F satış şeklinde ise sigorta poliçesinin eşyanın gümrük kıymetinin doğru olarak tespit edilebilmesi için beyannameye eklenmesi gerekmektedir.

7. İşlenmiş Tarım Ürünleri Beyan Formu/Analiz Sonuç Raporu: ithal konusu eşyanın işlenmiş tarım ürünü olması halinde, bu üründeki tarım paylarını belirten, kimyager tarafından onaylanmış ve Gümrük Yönetmeliğinin 20 no.lu ekinde yer alan İşlenmiş Tarım Ürünleri Beyan Formu/Analiz Sonuç Raporunun beyannameye eklenmesi gerekmektedir.

8. Uygunluk Yazısı/Uygunluk Belgesi; Onay Belgesi, Bakım, Onarım ve Servis Garantisi Yeterlilik Belgesi; Proforma Fatura; İzin Yazısı/İzin Belgesi:Bu belgelerin ibrazı, ithalat konusu eşyanın yürürlükteki İthalat Tebliğleri kapsamında bulunup bulunmadığına bağlıdır. Türkiye’ye ithali tasarlanan eşyanın yürürlükteki İthalat Tebliğleri kapsamında bulunup bulunmadığı, belgenin nereden ve nasıl temin edilebileceği gibi konularda Gümrükler Genel Müdürlüğünden (İthalat Şube Müdürlüğü – ithalat@gumruk.gov.tr) daha fazla bilgi temin edilebilir.

9. Fon Alındı Makbuzu: Vadeli akreditif, mal mukabili ve kabul kredili ödeme şekillerine göre ithal edilen eşya için, Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu kesintisini yapan banka veya özel finans kurumlarınca düzenlenmiş fon alındı makbuzunun beyannameye eklenmesi gerekmektedir.

B. Beyannamenin Tescilinden Sonra, Eşyanın Tesliminden Önce İbrazı Gerekli
Belgeler

1. İthal Araç Karayolu Uygunluk Belgesi: İlgili İthalat Tebliği (2001 yılı için 2001/7 sayılı İthalat Tebliği) kapsamı eşya için, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca düzenlenmiş "İthal Araç Karayolu Uygunluk Belgesi"nin gümrüğüne ibrazı gerekmektedir.

2. Uygunluk Belgesi: İlgili Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (2001 yılı için 2001/1 sayılı Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği) kapsamında yer alan eşya için, Türk Standartları Enstitüsünce yapılacak uygunluk değerlendirmesini müteakip alınacak uygunluk belgesinin, ilgili Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (2001 yılı için 2001/2 sayılı Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği) kapsamına giren eşya için, Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlıklarınca yapılacak uygunluk değerlendirmesini müteakip düzenlenecek uygunluk belgesinin eşyanın serbest dolaşıma girişinde gümrüğüne ibrazı zorunludur.

3. Kontrol Belgesi: İlgili Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğleri (2001 yılı için 2001/3, 2001/4 ve 2001/5 sayılı Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğleri) kapsamında yer alan eşya için, duruma göre Çevre Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı veya Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından düzenlenen kontrol belgesinin, eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimi çerçevesinde ilgilisine tesliminden önce gümrüğüne ibrazı zorunludur.

4. İthal Lisansı: Kota uygulamasına tabi eşya için, Dış Ticaret Müsteşarlığınca düzenlenmiş ithal lisansının, gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte, (bir anlamda beyannamenin tescilinde) beyannameye eklenmesi zorunludur. Tarife kontenjanı uygulaması kapsamında yer alan eşya için, ithalatçının tercihli tarifeden faydalanmak istemesi halinde Dış Ticaret Müsteşarlığınca düzenlenmiş ithal lisansını yine gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte beyannameye eklemesi gerekmektedir.

5. Gözetim Belgesi: Gözetim uygulamasına tabi eşya için, Dış Ticaret Müsteşarlığınca düzenlenmiş gözetim belgesinin gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte beyannameye eklenmesi zorunludur.Ticari Nitelikli Eşya İthalatı: Serbest Dolaşıma Giriş

Bu Notta yer alan bilgiler, Temmuz 2001 tarihi itibariyle günceldir.

 

İçindekiler

Bazı Önemli Kavram ve Terimlerin Tanımı

1 Giriş

1.1 Bu Notu Kimler Okumalıdır?
1.2 Bu konuda Faydalı Olabilecek Diğer Notlar

2 Bu Notun Amacı ve Kapsamı Nedir?

2.1 Bu Not Neyi Tanımlar?
2.2 Bu Notta Geçen Konulara İlişkin Mevzuat Nedir?
2.3 Gümrük Kanunundan Kaynaklanan Genel Hak ve Yükümlülükler Nelerdir?

3 Türkiye Gümrük Bölgesine Eşya Getirildiğinde Ne Yapılmalıdır?

3.1 Gümrük İdaresine veya Gümrük İdarelerinin Belirlediği veya Uygun Gördüğü Diğer Bir Yere Eşya Getirilmesi

4 Eşyanın Gümrüğe Sunulmasında Neler Gereklidir?

4.1 Eşya Gümrüğe Getirildiğinde İlk Olarak Ne Yapılmalıdır?
4.2 Eşyayı Gümrüğe Kim Sunmalıdır?
4.3 Eşya Gümrüğe Nasıl Sunulur?
4.4 Eşyanın Gümrüğe Sunulması İçin Zaman Sınırlaması Var mıdır?
4.5 Eşyanın Gümrüğe Sunulması Ertelenebilir mi?
4.6 Eşya İçin Gerekli Başka Gümrük Beyanları Var mıdır?
4.7 Özet Beyanı Kim Vermelidir?
4.8 Özet Beyan Nedir?
4.9 Özet Beyan Ne Zaman ve Nasıl Verilmelidir?
4.10 Eşyayı Gümrüğe Sunan ve Buna İlişkin Özet Beyan Verenlerin Cezai Sorumlulukları Nelerdir?

5 Eşyanın Boşaltılması ve Depolanması

5.1 Eşya Nereye Boşaltılmalıdır?
5.2 Eşya Boşaltıldıktan Sonra Bir Başka Yere Götürülmesi İle İlgili Bir Kısıtlama Var mıdır?
5.3 Gümrükçe Onaylanmış Bir Geçici Depolama Yeri İçin Gerekli Şartlar Nedir?
5.4 Gümrüğün İzni Olmadan Eşya Bir Başka Yere Götürülürse Ne Olur? 

6 Serbest Dolaşıma Giriş

6.1 Serbest Dolaşıma Giriş Nedir?
6.2 Kimler İthalat Yapabilir ve İthalata İlişkin Genel Bir Yasaklama veya Kısıtlama Var mıdır?
6.3 Türkiye’ye İthali Yasak Eşya Nedir?
6.4 Türkiye’ye İthali Belli Kurum ve Kuruluşlara Bırakılmış Eşya Nedir?
6.5 Türkiye’ye İthalinde Belli Merciin İzni Aranacak Eşya Nedir? 
6.6 Yalnızca Belirli Gümrük İdarelerinden İthal Edilebilecek Eşya Nedir?
6.7 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi İçin Beyanda Bulunmadan Önce Eşyayı Doğru Beyan Edebilmek İçin Nelere Yapılabilir?
6.8 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Çerçevesinde Beyanda Bulunmak İçin Bir Süre Sınırlaması Var mıdır?
6.9 Kanunda Öngörülen Süreler İçinde Beyanda Bulunulmaması Halinde Ne Olur?
6.10 Kimler Beyanda Bulunabilir? Beyan Sahiplerinin Genel Sorumlulukları Nelerdir?
6.11 Temsil Hakkı, oğrudan ve Dolaylı Temsil Nedir?
6.12 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi İçin Nasıl Beyanda Bulunabilirim?
6.13 Gümrük Beyannamesi (Tek İdari Belge – TİB) Nereden Temin Edilebilir?
6.14 Gümrük Beyannamesi Nasıl Doldurulur?
6.15 Basitleştirilmiş Usul Nedir?
6.16 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Hükümlerinin Uygulanması Bakımından Eşyanın Tarife Pozisyonu, Gümrük Kıymeti ve Menşeinin Doğru BeyanEdilmesinin Önemi Nedir? 
6.17 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Çerçevesinde Sahte Menşeli Eşya ve Zarfların Önemi Nedir?
6.18 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Çerçevesinde Fikri ve Sınai Mülkiyet
Haklarının Korunmasının Önemi Nedir?
6.19 Beyanname Nasıl Tescil Edilir ve Tescilden Sonra Beyannamede Düzeltme Yapılabilir mi?
6.20 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi İçin Tescil Edilen Beyanname İptal Edilebilir mi?
6.21 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi İçin Tescil Edilen Beyannameye Eklenmesi veya Eşyanın Tesliminden Önce İbraz Edilmesi Gerekli Belgeler Nelerdir?
6.22 Serbest Dolaşıma Girecek Eşya Ne Şekilde ve Hangi Usulde Muayene Edilecektir?
6.23 İthalatta Ödeme Şeklinin Önemi Nedir?
6.24 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Çerçevesinde Eşyanın Teslimi Başka Hangi Şartlara Bağlıdır?
6.25 Tercihli Tarife Uygulamaları (Sıfır veya İndirimli Oranda/Miktarda Gümrük Vergisi Uygulanması) Nelerdir?
6.26 Geçici olarak yurt dışına ihraç edilen eşya ve geri gelen eşya tekrar serbest dolaşıma sokulabilir mi?
6.27 Serbest dolaşıma giriş işlemleri hangi süreler içerisinde tamamlanmalıdır?

7 Gümrük Yükümlülüğü

7.1 İthalatta Gümrük Yükümlülüğü Ne Zaman Doğar Ne Zaman Başlar?
7.2 İthalat Vergilerinden Kim(ler) Sorumludur?
7.3 İthalat Vergileri Nasıl Hesaplanır?
7.4 İthalat Vergileri Ne Zaman ve Nerelere Ödenir?
7.5 Yanlışlıkla Fazla Alınan Vergiler Geri Verilir mi?
7.6 Gümrük İdaresi Eksik Alınan Vergileri Sonradan İsteyebilir mi?
7.7 Tebliğ Edilen Vergilere İtiraz Edilebilir mi?
7.8 Gümrük Yükümlülüğü Hangi Hallerde Sona Erer?

8 İtiraz

9 Dış Ticaret Mevzuatı

9.1 İthalat Rejimi Kararı
9.2 Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Mevzuatı
9.3 İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Mevzuat
9.4 İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemleri Mevzuatı
9.5 Tarife Kontenjanı Hakkında Mevzuat

10 İrtibat

EK-I: Ticari Nitelikli Eşyanın İthalinde Aranan/Aranabilecek Belgeler

A. Beyannamenin Tescil Edilerek İdareye Verilmesi Aşamasında Beyannameye Eklenmesi Gereken/Gerekebilecek Belgeler
B. Beyannamenin Tescilinden Sonra, Eşyanın Tesliminden Önce İbrazı Gerekli Belgeler

Bazı Önemli Kavram ve Terimlerin Tanımı

Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi: Türkiye Cumhuriyeti toprakları, kara suları, iç suları ve hava sahasının dahil olduğu bölge.

Eşya: Her türlü madde, ürün ve değer.

  • Gümrük mevzuatında belirtilen işlemlerin kısmen veya tamamen yerine getirildiği merkez veya taşra teşkilatındaki hiyerarşik yönetim birimlerinin tamamı.
  • : Gerçek ve tüzel kişiler ile hukuken tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat uyarınca hukuki tasarruflar yapma yetkisi tanınan kişiler ortaklığı. 
  • Bağlayıcı tarife ve menşe bilgileri de dahil olmak üzere, gümrük idaresinin, gümrük mevzuatı ile ilgili olarak belirli bir konuda bir veya daha fazla kişi üzerinde hukuki sonuç doğuracak idari tasarrufunu; 
  • : Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalara ait hükümler saklı kalmak kaydıyla, serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutularak Türkiye Gümrük Bölgesine giren eşya ile tümüyle Türkiye’de elde edilen veya üretilen eşya.

İthalat vergileri:

  • Eşyanın ithalinde öngörülen gümrük vergileri ve eş etkili vergileri,
  • Tarım politikası veya işlenmiş tarım ürünleriyle ilgili özel düzenlemeler çerçevesinde alınan ithalat vergileri. 

Gümrük yükümlülüklerini yerine getirmekle sorumlu bütün kişiler: eşyanın,

  • Bir gümrük rejimine tabi tutulması,
  • Bir serbest bölgeye girmesi,
  • Türkiye Gümrük Bölgesi dışına yeniden ihracı,
  • İmhası,
  • Gümrüğe terk edilmesi.
  •  Serbest dolaşıma giriş rejimi,
  •  Transit rejimi,
  •  Gümrük antrepo rejimi,
  • Dahilde işleme rejimi,
  • Gümrük kontrolü altında işleme rejimi,
  • Geçici ithalat rejimi,
  • Hariçte işleme rejimi,
  • hracat rejimi.

Belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulması talebinde bulunulması.
Kendi adına beyanda bulunan kişiyi veya adına beyanda bulunulan kişi.
Eşyanın tabi tutulduğu gümrük rejimi ile öngörülen amaçlar doğrultusunda gümrük idareleri tarafından ilgilisine teslimi. 
Tarife Kotası: Bir mal ya da mal grubunun gümrük vergisi oranlarında belirli bir miktar veya değer için indirim yapılması ya da muafiyet sağlanmasını ifade eder. Tarife kotası deyimi, tarife kontenjanı anlamına da gelir.
Tercihli Tarife: İki ya da daha çok ülkenin yaptıkları ticaret anlaşması uyarınca, aralarındaki ticarette karşılıklı olarak ya da bir ülkenin belli ülke ya da toprak parçaları menşeli eşyaya tek taraflı olarak daha düşük tarife uygulamasıdır.
Eşyanın Ticaretine İlişkin Özel Hükümlerle Belirlenmiş Önlemler: Bir eşyanın ticaretine ilişkin olarak uluslararası anlaşmalardan kaynaklanan yükümlülükler ya da kanun, kararname, yönetmelik ve benzeri mevzuat çerçevesinde, ilgili kurumlarca belirlenmiş özel düzenlemelerdir.
Üçüncü Ülke: Avrupa Birliği üyesi ülkeler (bazı hallerde Türkiye’nin Serbest Ticaret Anlaşması imzaladığı ülkeler) dışındaki bir ülke.
Geri Verme: Ödenmiş olan gümrük vergilerinin tamamen veya kısmen geri ödenmesi,
Kaldırma: Henüz ödenmemiş olan gümrük vergilerinin tamamen veya kısmen alınmamasına karar verilmesi,
BİLGE: Bilgisayarlı Gümrük Etkinlikleri.

1 Giriş

1.1 Bu Notu Kimler Okumalıdır?

Aşağıdaki işlerden herhangi birini yapıyor veya yapmayı tasarlıyorsanız bu Notu okumanız genel bilgi edinmeniz bakımından faydalı olabilir.

  • Türkiye Gümrük Bölgesine eşya getirilmesi;
  • İthalatçı, beyan sahibi veya gümrük müşaviri;
  • Türkiye’ye eşya ithal edilmesi;
  • Türkiye’de eşya boşaltılması;
  • Eşyanın gelişini müteakip taşınması;
  • Eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulmadan önce depolanması.

Bu Not, tacir olmayan gerçek kişilerin ve yolcuların kişisel eşyalarını ihtiyaçları için ithal edecekleri eşyayı kapsamaz

Bu Not, kanun, tüzük, yönetmelik, tebliğ, genelge veya hukuki sonuç doğuracak bir araç değildir. Bu Notta yer alan bilgiler, bu Notun konusu ile ilgili bazı mevzuat hükümlerinin yorumlanmasından ibarettir ve bu Nottaki hiç bir şey mevzuat hükümlerinin yerini alamaz.

1.2 Bu konuda Faydalı Olabilecek Diğer Notlar

Aşağıdaki konulara ilişkin mevcut Notların okunması sizin için faydalı olabilir:

Notun Başlığı

Not No.

Eşyanın Tarife Sınıflandırması

  

Gümrük Kıymeti

  

Eşyanın Tercihli ve Tercihli Olmayan Menşei

  

Geçici Depolama ve Antrepo

  

Basitleştirilmiş Usul

  

Katma Değer Vergisi

  

Transit Rejimi

  
   

Bu Notların basılı kopyaları yukarıda verilen adresten ücretsiz olarak temin edilebilir.

 

2 Bu Notun Amacı ve Kapsamı Nedir?

2.1 Bu Not Neyi Tanımlar?

Bu Not, Türkiye’ye ithal edilecek ticari nitelikli (İthalat Rejimi Kararı çerçevesinde ithal edilecek) eşyaya, Türkiye Gümrük Bölgesine girişinden başlayarak serbest dolaşıma girişine kadar uygulanacak gümrük işlemlerini tanımlar..

2.2 Bu Notta Geçen Konulara İlişkin Mevzuat Nedir?

Türkiye’de ithalata ilişkin hüküm içeren 50 yakın kanun ve kanun hükmünde kararname vardır. Bu nedenle, bu Notun konusu ile ilgili önemli olduğu düşünülen bazı mevzua, gümrük mevzuatı ile ilgili bazı önemli ve genel bilgiler de verilmek suretiyle üç alt başlık altında verilecektir.

a)     Gümrük Mevzuatı

6 Mart 1995 tarihli, 1/95 sayılı AB-Türkiye Ortaklık Konseyi Kararı ile 1/1/1996 tarihinden başlayarak Avrupa Birliği ile Türkiye arasında bir gümrük birliği oluşturulmuştur. Türkiye, bu Kararın yürürlüğe giriş tarihinde Topluluk Gümrük Kodunu oluşturan (EEC) 2913/92 sayılı ve 12 Ekim 1992 tarihli Konsey Tüzüğü ile bu tüzüğün uygulanma hükümlerini belirleyen (EEC) 2454/93 sayılı ve 2 Temmuz 1993 tarihli Komisyon Yönetmeliğinin; ürünlerin menşei, kıymeti, gümrük birliği alanına girişi, gümrük beyanları, serbest dolaşıma giriş, askıya alma düzenlemeleri ve ekonomik etkili gümrük rejimleri, malların dolaşımı, gümrük borcu (yükümlülüğü) ve başvuru hakkı konularına ilişkin hükümleri benimseme yükümlülüğü altına girmiştir.

Genel olarak Avrupa Birliğine tam üyelik yolunda ilerlemek, özel olarak da yukarıda zikredilen yükümlülüğün yerine getirilmesi amacıyla, Türkiye'nin Avrupa Birliği gümrük mevzuatına uyum çalışmalarının bir sonucu olarak, Avrupa Birliği Gümrük Kodu esas alınarak ve günümüz ihtiyaçları da göz önünde bulundurularak hazırlanan 27.10.1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu 4/11/1999 tarihli ve 23866 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak 5/2/2000 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Yine bu çerçevede, (EEC) 2554/93 sayılı Komisyon Yönetmeliği, mevcut uygulamalar ve günümüz ihtiyaçları da dikkate alınarak hazırlanan Gümrük Yönetmeliği 20/1/2000 tarihli ve 29939 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak 5/2/2000 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Gümrük Kanunu ve Gümrük Yönetmeliği dışında tamamlayıcı niteliğe sahip ve daha çok Gümrük Kanunu ve Gümrük Yönetmeliğinin bazı maddelerinin uygulama usul ve esaslarının belirlendiği Bakanlar Kurulu Kararları, Yönetmelikler ve Tebliğler de tasarruf olunmuş ve tasarruf olunmaya da devam edilmektedir.

b)     Dış Ticaret (İthalat Mevzuatı)

 

         İthalat Rejimi Kararı, İthalat Yönetmeliği ve bu Yönetmelik eki İthalat Tebliğleri;

         Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi Kararı, ; Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Yönetmeliği ve bu Yönetmelik eki Standardizasyon Tebliğleri;

         İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında mevzuat;

         İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemleri ile Kota İdaresi ve Tarife Kontenjanı Hakkında mevzuat;

         Belirli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında mevzuat;

         İkili Anlaşmalar ve Protokoller veya Diğer Düzenlemeler Kapsamı Dışında Belirli Ülkeler Menşeli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında mevzuat;

         Türkiye'nin Ticari Haklarının Korunması Hakkında mevzuat;

         Belirli Ülkeler Menşeli Malların İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında mevzuat.

c)      Diğer İlgili Mevzuat

Bu alt başlık kapsamında yalnızca ithalat vergilerine bazı mevzuata atıf yapılacaktır.

         Katma Değere Vergisi mevzuatı;

         Eğitim Gençlik Sağlık ve spor Hizmetleri Vergisi mevzuatı;

         Bazı fonlara (Toplu Konut Fonu, Savunma Sanayi Destekleme Fonu; Tütün Fonu, Madencilik Fonu, Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu vb.) ilişkin mevzuat. 

 

2.3 Gümrük Kanunundan Kaynaklanan Genel Hak ve Yükümlülükler Nelerdir?

Genel olarak; gümrük idaresiyle muhatap olan kişiler, 4458 sayılı Gümrük Kanununa, bu Kanuna dayanılarak çıkarılan tüzük, kararname ve yönetmelik hükümlerine uymak; gümrük idarelerinin Gümrük Kanununa ve diğer kanun, tüzük ve kararnamelerde yazılı hükümlere göre yapacağı gözetim ve denetimlere tabi olmak; bu idarelerin kendi adına veya başka idareler nam veya hesabına tahsil edeceği her türlü vergi, resim, harç ve ücretleri ödemek veya bunlar için teminat vermek, kanun, tüzük, kararname ve yönetmelik hükümlerinin uymayı zorunlu kıldığı her türlü işlemi yerine getirmekle yükümlüdürler.

Bütün kişiler, gümrük mevzuatı ile öngörülen tasarrufları ve işlemleri gerçekleştirmek üzere, gümrük idarelerindeki işleri için Gümrük Yönetmeliğinin 836 ncı maddesi hükmü saklı kalmak koşuluyla bir temsilci tayin edebilirler.

Kişiler, gümrük mevzuatının uygulanmasına ilişkin konularda gümrük idarelerine yazılı müracaatta bulunarak bir karar alınmasını isteyebilirler. Karar alınmasına ilişkin yazılı talepler 30 gün içerisinde sonuçlandırılacak ve yazılı başvurunun reddi veya başvuru sahibinin aleyhine verilecek kararlar gerekçesi ile birlikte muhatabına yazılı olarak bildirilecektir. Ayrıca, başvuru sahibi bu şekilde kendine tebliğ edilen karara idari ve adli yönden itiraz edebilecektir. Bu hakkın kullanılması, gümrük idarelerinde uygulamanın kararın geçerli olduğu süre boyunca herhangi bir değişiklik olmadan sürdürülmesi ve gümrük idaresiyle iş ilişkisi bulunan kişilerin belli bir vadede isabetli kararlar almalarını sağlaması bakımında önemlidir.

İthalatçılar, fiilen tasarladıkları bir ithalat işlemi için gümrük idarelerinden gümrük mevzuatının uygulanması hakkında bilgi talep edebilirler. 

Gümrük işlemleriyle doğrudan veya dolaylı olarak ilgili bulunan kişiler, gümrük idarelerinin talebi üzerine, gümrük işlemleriyle sınırlı olmak kaydıyla, Gümrük Kanununun belge ve bilgi saklanması için öngördüğü süreler içinde (5 yıl), faturalar, proforma faturalar, alım satım sözleşmeleri, ithal ya da ihraç eşyasına ilişkin muhasebe kayıtları gibi beyanı destekleyen bütün belge ve bilgileri vermek ve her türlü yardımı sağlamakla yükümlüdürler. Bu çerçevede kendilerinden bilgi istenilen kişiler özel kanunlarda yazılan gizlilik hükümlerini ileri sürerek bilgi vermekten kaçınamazlar.

Yükümlüler, kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri için ilgili gümrük idaresine verecekleri bir dilekçe ile düzeltme talebinde bulunabilirler.

Kişiler, düzeltme taleplerine ilişkin kararlara, idari kararlara, gümrük vergilerine ve cezalara karşı kararı alan gümrük idaresinin bağlı bulunduğu gümrük başmüdürlüğü nezdinde itirazda bulunabilirler.

Yukarıda belirtilen hakların hepsi yükümlüler açısından önemli olmakla birlikte, bu haklar içinde belki de en önemlisi olan itiraz hakkı ile ilgili olarak ayrı bir başlık altında ayrıca bilgi verilecektir. 

Türkiye’ye ticari nitelikte eşya ithal edecek kişilerin, yukarıda ana hatlarıyla açıklanan hakları serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında da kullanabileceklerdir. Bu hakların kullanılması serbest dolaşıma giriş rejimi ile ilgili olarak gümrük idaresi ile yükümlü arasında olası ihtilafların önlemesi bakımından önemlidir.

3 Türkiye Gümrük Bölgesine Eşya Getirildiğinde Ne Yapılmalıdır?

3.1 Gümrük İdaresine veya Gümrük İdarelerinin Belirlediği veya Uygun  Gördüğü Diğer Bir Yere Eşya Getirilmesi

Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya, girişinden itibaren gümrük gözetimine tabidir. Bunlar, yürürlükteki hükümlere uygun olarak gümrük idareleri tarafından denetlenir.

Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşyanın, getiren kişi tarafından gecikmeksizin Gümrük Müsteşarlığınca belirlenen usul ve esaslara uygun olarak belirlenen bir gümrük idaresine veya gümrükçe uygun görülen herhangi bir yere götürülmesi zorunludur. Bu zorunluluk, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine getirilmesinde sonra, taşıt değiştirilmesi halinde de geçerlidir.

4 Eşyanın Gümrüğe Sunulmasında Neler Gereklidir?

 

4.1 Eşya Gümrüğe Getirildiğinde İlk Olarak Ne Yapılmalıdır?

Türkiye’ye ithal edilmek üzere gümrük idaresine ya da gümrük idarelerinin belirlediği ya da uygun gördüğü yere gelen eşya, bunu Türkiye Gümrük Bölgesine getiren kişi veya yerine göre eşyanın gelişinden sonra taşımasını üstlenen kişi tarafından gümrüğe sunulması gerekmektedir.

Eşyanın gümrüğe sunulması, Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eşyanın gümrük idaresine ya da gümrük idaresinin belirlediği veya uygun gördüğü bir yere getirildiğinin gümrük idaresine sözlü olarak bildirilmesidir.

Eşyanın gümrüğe sunulmasını izleyen ilk işgünü mesai bitimine kadar ilgili gümrük idaresine bir özet beyan verilmesi gerekmektedir.

4.2 Eşyayı Gümrüğe Kim Sunmalıdır?

Eşya, bunu Türkiye Gümrük Bölgesine getiren kişi veya yerine göre eşyanın gelişinden sonra taşımasını üstlenen kişi tarafından sunulmalıdır.

4.3 Eşya Gümrüğe Nasıl Sunulur?

Daha önce de belirtildiği üzere, eşyanın gümrüğe sunulması sözlü olarak yapılmakta, bu iş için yazılı bir form kullanılmamaktadır. Ancak, bu şekilde yapılan bir sözlü bildirim, gümrük idaresinde bu amaçla tutulan bir deftere kaydedilmektedir.

4.4 Eşyanın Gümrüğe Sunulması İçin Zaman Sınırlaması Var mıdır?

Evet vardır. Eşyanın bir gümrük idaresine veya gümrük idaresince belirlenen bir yere getirilmesini müteakip zaman geçirilmeden sunulması esastır.

4.5 Eşyanın Gümrüğe Sunulması Ertelenebilir mi?

Hayır. Keza, eşya gümrüğe sunulmadan diğer gümrük işlemleri yapılamaz.

4.6 Eşya İçin Gerekli Başka Gümrük Beyanları Var mıdır?

Evet. Eşyanın gümrüğe sunulmasını müteakip, söz konusu eşya ile ilgili olarak eşyanın sunulduğu aynı gümrük idaresine eşyayı tanımlayan bir “özet beyan”ın verilmesi zorunludur.

4.7 Özet Beyanı Kim Vermelidir?

Özet beyanın, eşyayı Türkiye Gümrük Bölgesine getiren veya eşyanın gelişinden sonra taşıma sorumluluğunu üstlenen kişiler ile bunlar adına hareket eden kişiler tarafından verilmesi zorunludur.

4.8 Özet Beyan Nedir?

Özet beyan, eşyanın tanımlanması için gerekli tüm bilgileri içeren ve önceden belirlenmiş bir şekli havi bir belgedir. Özet beyan, Gümrük Yönetmeliğin 10 no.lu ekinde yer alan form ile yapılır. Özet beyan yerine orijinal manifesto, konşimento, CMR, TIR Karnesi, CİM veya CİV gibi belgelerden biri de kabul edilir. Gümrük Müsteşarlığı, eşyanın teşhisi için gerekli ayrıntıları içeren ve uluslararası kabul gören diğer bir ticari veya resmi belgenin de özet beyan olarak kullanımına izin vermeye yetkilidir.

4.9 Özet Beyan Ne Zaman ve Nasıl Verilmelidir?

Özet beyanın, eşyanın gümrüğe sunulmasını takibeden ilk iş günü mesai bitimine kadar ilgili gümrük idaresine verilmesi zorunludur.

Özet beyan, bilgisayarlı gümrük idarelerinde bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla; Gümrük Yönetmeliğinin 10 no.lu ekinde yer alan örneğe uygun formun doldurulup imzalanması veya özet beyan yerine kabul edilen herhangi bir taşıma belgesinin (konşimento, CMR, TIR Karnesi vs.) gümrük idaresine ibraz edilmesi verilebilir. Bu usullerden en yaygın olarak kullanılanı bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla özet beyan verilmesidir. Bu şekilde özet beyan vereceklerin, önceden ilgili gümrük idaresinden bir kullanıcı kodu ve şifresi almaları gereklidir. BİLGE’ye girmek için kullanıcı kodu ve şifresi alan kişiler, yerel (bilgisayarlı gümrük idarelerindeki veri giriş terminalleri) veya geniş alan ağı (kendi ofislerindeki bilgisayarlar) ile özet beyan tescil ettirebilirler.

4.10 Eşyayı Gümrüğe Sunan ve Buna İlişkin Özet Beyan Verenlerin Cezai
Sorumlulukları Nelerdir?

Özet beyan ya da özet beyan olarak kullanılan ticari ya da resmi belgenin süresi içinde verilmemesi halinde, Gümrük Kanununun 241 inci maddesinin 3 üncü fıkrasının (d) bendi uyarınca aynı maddenin 1 inci fıkrasında yazılı miktarın iki katı usulsüzlük cezası uygulanır.

Eşyanın cinsinin yanlış beyan edilmesi veya kapların türleri ile üzerlerinde kayıtlı numara ve işaretlerin özet beyan kayıtlarına uymaması durumunda, Gümrük Kanununun 241 inci maddesinin 4 üncü fıkrasının (c) bendi uyarınca, aynı maddenin 1 inci fıkrasında yazılı ceza dört kat olarak uygulanır.

Taşıt araçlarının sahipleri, kaptanları veya acentaları tarafından gümrük idaresine verilen özet beyan veya özet beyan olarak kullanılan ticari veya resmi belgelerdeki kayıtlı miktara göre noksan çıkan kapların mahrecinden yüklenmemiş veya yanlışlıkla başka yere çıkartılmış veya kaza ve avarya sonucunda yok olmuş veya çalınmış bulunduğu gümrük idaresince belirlenecek süre içinde kanıtlanamadığı takdirde, bu noksan kaplara ait eşyadan tarife pozisyonuna veya tarife pozisyonu tespit edilemiyor ise cinsine ve türüne göre tarifede dahil olduğu faslın en yüksek vergiye tabi pozisyonuna göre hesaplanacak gümrük vergisi kadar para cezası alınır. Bu çerçevede bir ceza belirlenmesi mümkün olamıyorsa, noksan her kap için 241 inci maddenin 1 inci fıkrasında belirlenen miktarda para cezası alınır.

 

Taşıt araçlarının sahipleri, kaptanları veya acentaları tarafından gümrük idaresine verilen özet beyan veya özet beyan olarak kullanılan ticari veya resmi belgelerdeki kayıtlı miktara göre fazla çıkan kapların yanlışlıkla mahrecinden fazla olarak yüklenmiş olduğu gümrük idaresince belirlenecek süre içinde kanıtlanamadığı takdirde, söz konusu eşyaya el konularak müsadere olunur ve eşyanın CIF kıymeti kadar para cezası alınır.

 

Söz konusu para cezaları, yapılan tespite göre taşıt araçlarının sahipleri, kaptanları veya acentalardan alınır.

Diğer Kanunların, örneğin 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun, Türk Ceza Kanunu vb., ihlallerine karşı cezai sorumluluklar saklıdır.

5 şyanın Boşaltılması ve Depolanması

5.1 Eşya Nereye Boşaltılmalıdır?

Eşya bulunduğu taşıt araçlarından gümrük idarelerinin belirledikleri veya uygun gördükleri yerlerde söz konusu idarelerin izni ile boşaltılabilir. 

 

Gümrük idaresine özet beyan veya özet beyan olarak kullanılan ticari ya da resmi belge verilmeksizin taşıtlardan eşya boşaltılamaz.

 

Ancak, eşyanın tamamen veya kısmen acilen boşaltılmasını gerektiren kaçınılmaz bir tehlikenin varlığı durumunda bu izin aranmaz. Bu gibi durumlarda en yakın gümrük idaresi derhal haberdar edilir.

 

Gümrük idareleri, eşyanın ve bulunduğu taşıma araçlarının muayenesi amacıyla gerektiğinde eşyanın boşaltılmasını ve kapların açılmasını isteyebilir.

 

5.2 Eşya Boşaltıldıktan Sonra Bir Başka Yere Götürülmesi İle İlgili Bir Kısıtlama
Var mıdır?

Evet. Eşya, gümrüğe sunulmasından sonra gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutuluncaya kadar geçici depolanan eşya statüsünde bulunur ve bu şekilde adlandırılır. Geçici depolanan eşya, gümrük idaresinin izni olmaksızın ilk konulduğu yerden kaldırılmaz; eşyanın kapları açılamaz ve yükümlüsü tarafından muayene edilemez.

Geçici depolanan eşya, sadece gümrük idarelerinin uygun gördüğü yerlerde ve bu idarelerin belirlediği koşullarda depolanabilir.

5.3 Gümrükçe Onaylanmış Bir Geçici Depolama Yeri İçin Gerekli Şartlar Nedir?

Mütemmim cüz’ü ile birlikte geçici depolama yeri işleticileri,

         geçici depolama yeri ve müştemilatı (ekleri) için yeterli fiziki güvenliği sağlamak;

         eşya hareketlerinin kolaylıkla izlenebilmesini sağlayacak nitelikte stok kayıtlarını tutmak; ve,

         geçici depolanan eşya için yeterli teminatı sağlamak;

zorundadırlar. Gümrükçe onaylanmış geçici depolama yeri işleticilerinin gümrük mevzuatından kaynaklanan önemli sorumlulukları vardır.

Geçici depolama faaliyetleri ve geçici depolama yeri işleticilerinin yerine getirmesi gerekli genel şarlar hakkında ayrıntılı bilgi, size en yakın gümrük idaresi veya Gümrükler Genel Müdürlüğünden (Geçici Depolama ve Antrepo Şube Müdürlüğü) temin edilebilir. 

5.4 Gümrüğün İzni Olmadan Eşya Bir Başka Yere Götürülürse Ne Olur? 

Gümrük gözetimi altındaki (yani geçici depola statüsündeki) ithalat vergilerine tabi eşyanın, kanuna aykırı olarak gümrük gözetimi dışına çıkarılması halinde gümrük yükümlülüğü doğar. Bu fiili işleyen ve iştirak edenlerin, 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun ve diğer kanunlardan kaynaklanan cezai sorumlulukları saklıdır.

 

6 Serbest Dolaşıma Giriş

6.1 Serbest Dolaşıma Giriş Nedir?

Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eşyanın serbest dolaşıma girişi; ticaret politikası önlemlerinin uygulanması, eşyanın ithali için öngörülen diğer işlemlerin tamamlanması ve kanunen ödenmesi gereken vergilerin tahsili ile mümkündür.

Ticaret politikası önlemleri, yürürlükteki İthalat Rejimi Kararının 4 üncü ve Gümrük Yönetmeliğinin 257 nci maddelerinde tanımlandığı şekilde dar anlamda değil, eşyanın ticaretine ilişkin özel hükümlerle belirlenmiş önlemler meyanında bir eşyanın ticaretine ilişkin olarak uluslararası anlaşmalardan kaynaklanan yükümlülükler ya da kanun, kararname, yönetmelik ve benzeri mevzuat çerçevesinde, ilgili kurumlarca belirlenmiş özel düzenlemeleri de kapsayacak şekilde geniş anlamdadır. 

Serbest dolaşımda bulunmayan eşyaya serbest dolaşıma giriş rejimi hükümlerinin uygulanması halinde, eşya serbest dolaşımda bulunan eşya statüsünü kazanır.

6.2 Kimler İthalat Yapabilir ve İthalata İlişkin Genel Bir Yasaklama veya
Kısıtlama Var mıdır?

Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca vergi numarası verilen her gerçek ve tüzel kişi ve yürürlükteki mevzuat hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma yetkisi tanınan kişiler ortaklıkları ithalat işlemlerini yürütebilirler. Ancak, özel anlaşmalara dayanan ithalatta, kitap ve diğer yayınların ithalatında ve ülkemizde açılan uluslararası fuar ve sergilerde Dış Ticaret Müsteşarlığınca perakende satışına izin verilen malların ithalatında vergi numarasına sahip olma şartı aranmaz.

Kamu ahlakı, kamu düzeni veya kamu güvenliği; insan, hayvan ve bitki sağlığının korunması veya sınai ve ticari mülkiyetin korunması amaçlarıyla ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde alınan önlemlerin kapsamı dışındaki malların ithali serbesttir.

6.3 Türkiye’ye İthali Yasak Eşya Nedir?

Türk Gümrük Tarife Cetveli ile özel kanunlar ve taraf olduğumuz anlaşmalar ve sözleşmeler ile ithali yasak edilmiş eşyanın serbest dolaşıma girişine izin verilmez. Türkiye'ye sokulması yasak olan eşya listesi Gümrük Yönetmeliğinin 25 no.lu ekinde yer almaktadır.

Özel Kanun, Kararname, uluslararası sözleşmeler ile bunlara istinaden çıkartılan mevzuat (Yönetmelik, Tebliğ gibi) uyarınca, esrar ve müstahzar afyon, ipek böceği tohumu, zirai amaçla kullanılan her türlü toprak, yaprak, sap, saman, ot ve tabii gübre, oyun alet ve makinaları, yasalara aykırı olarak bir fabrika veya ticaret markasını veyahut ticaret ünvanını taşıyan ürünler, sahte etiket ve ambalaj maddesi, Dış Ticaret Müsteşarlığınca her yıl yayımlanan "Bazı Boyar Maddelerin İthaline İlişkin Tebliğ" kapsamında yer alan bazı boyar maddeler ile yine her yıl Dış Ticaret Müsteşarlığınca yayımlanan "Çevrenin Korunması Bakımından Kontrol Altında Tutulan Madde ve Atıklara İlişkin Tebliğ" kapsamında yer alan atıkların Türkiye'ye ithali yapılamaz.

Bu konu ile ilgili olarak, Gümrükler Genel Müdürlüğünden (İthalat Şube Müdürlüğüithalat@gumruk.gov.tr) daha fazla bilgi temin edilebilir.

6.4 Türkiye’ye İthali Belli Kurum ve Kuruluşlara Bırakılmış Eşya Nedir?

Özel kanunlar gereğince Türkiye’ye ithali belli kurum ve kuruluşlara bırakılan eşya, ancak bu kurum veya kuruluşlar veya bunların yetki verdiği kurum veya kuruluşlarca ithal edilebilir. Halen ithali belli kurum veya kuruluşlara bırakılan eşyaya ait liste Gümrük Yönetmeliğinin 26 no.lu ekinde gösterilmiştir. Buna göre;

Kına kına kabukları, potasyum iyodür, kına kına alkolidleri ve bunları türevleri, Kızılay Genel Müdürlüğü; 4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkilerin İnhisarı Kanunu kapsamına giren alkollü müstahzarlar, Tekel Tütün Mamulleri Tuz ve Alkol İşletmeleri Genel Müdürlüğü ile bu kuruluş tarafından inhisar kapsamında olmadığına karar verilmesi durumunda meşrubar sanayiine dahil kuruluşlar; zehirli gazlar, Milli Savunma, Sağlık, Tarım ve Köy işleri, Orman, Maliye ve İçişleri Bakanlıkları veya Gümrük Müsteşarlığının ihtiyacı için bu kuruluşlar; işlenmemiş değerli madenler, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve Kıymetli Madenler Borsası üyesi kıymetli maden aracı kuruluşları; yaprak tütün ve tütün döküntüleri, tütün veya tütün yerine geçen maddelerden yapılmış purolar, uçları açık purolar, sigaralar ve sigaralar, diğer mamul tütün ve mamul tütün yerine geçen maddeler, "homojenize" veya yeniden tertip edilmiş tütün, tütün hülasa ve salçaları, Tekel Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri Genel Müdürlüğünün ilgilendirildiği Bakanlıktan, tütün ve tütün mamulleri üretmek üzere fabrika açma ve işletme izni sahibi (ithalatta ibraz edilecektir) imalatçılar; çek kağıtları, Bankalar; harp silahları, (93.01 tarife pozisyonlu eşya) Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, MİT Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Olağanüstü Hal Valiliği veya bu kuruluşlarca yetki verilen kurum veya kuruluşlar tarafından ithal edilebilir.

Bu konu ile ilgili olarak, Gümrükler Genel Müdürlüğünden daha fazla bilgi temin edilebilir.

6.5 Türkiye’ye İthalinde Belli Merciin İzni Aranacak Eşya Nedir?

Yine, özel kanun, kararname, tüzük ve tebliğ hükümlerine göre Türkiye’ye ithalinde belli merciin izni aranacak eşya, ancak tabi olduğu mevzuata uygunluğu tespit edilmek suretiyle Türkiye Gümrük Bölgesine sokulabilir. Halen yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre Türkiye’ye ithalinde belli merciin izni aranacak eşyaya ilişkin liste Gümrük Yönetmeliğinin 27 no.lu ekinde yer almıştır. Geniş kapsamlı ve pek çoğu İthalat Tebliğleri ve Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğleri ilgilidir.

Bu konu ile ilgili olarak, Gümrükler Genel Müdürlüğünden daha fazla bilgi temin edilebilir.

6.6 Yalnızca Belirli Gümrük İdarelerinden İthal Edilebilecek Eşya Nedir?

Türkiye'de serbest dolaşıma girecek ölçü ve tartı aletlerinin, Sanayi Bakanlığı (Ölçüler ve Kalite Kontrol Genel Müdürlüğü) yetkililerince muayene edilerek doğrululuklarının tespiti, filmlerin ise 3257 sayılı Sinema, Video ve Müzik Eserleri Kanunu ve 7/8/1986 tarihli ve 86/10901 sayılı Kararname eki Sinema, Video ve Müzik Eserlerinin Denetlenmesi Hakkında Yönetmelik hükümleri doğrultusunda İstanbul Telif Hakları ve Sinema Müdürlüğü bünyesinde bulunan Film Denetleme Kurulunca denetlenmesi esastır.

Hayvan ve hayvansal maddeler, bitki ve bitki parçaları ve gıda maddelerinin muayenesi, Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Mevzuatı çerçevesinde Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğleri kapsamında yer aldığından bu konuya burada ayrıca değinilmeyecektir. Ancak, hayvan ve hayvansal maddeler ile bitki ve bitki parçaları, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve Gümrük Müsteşarlığınca birlikte kararlaştırılan gümrük liman ve kapılarından yurda sokulabilir.

Bunların dışında kıymet, tarife, menşe ve standartlar yönünden etkin bir denetimin yapılabilmesi amacıyla bazı ihtisas gümrükleri kurulmuştur. Bazı eşya yalnızca bu gümrük idarelerinden ithal edilebilmektedir. Buna örnek vermek gerekirse, ithalata konu motorlu kara taşıtları, traktörler, motosikletler ve aynı manifesto ile gelen bunlara ait aksam, parça ve aksesuarlarının gümrük işlemleri Yeşilköy Otomotiv İhtisas Gümrük Müdürlüğü ve Gebze Otomotiv İhtisas Gümrük Müdürlüğünce; tekstil ürünlerinin ithalat işlemleri Bursa ve Halkalı Tekstil İhtisas Gümrük Müdürlüklerince; bazı petrol ürünlerinin ithalat işlemleri Gebze Petrokimya Ürünleri İhtisas Gümrük Müdürlüğünce yapılabilmektedir. Buralardan ithali zorunlu eşya ile bu ürün grupları içinde yer almakla birlikte diğer gümrük idarelerinden ithal edilebilmesine ilişkin istisnalar adı geçen ihtisas gümrük müdürlüklerinin kurulmasına ilişkin mevzuatta gösterilmiştir.

Bu konu ile ilgili olarak, Gümrükler Genel Müdürlüğünden daha fazla bilgi temin edilebilir.

6.7 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi İçin Beyanda Bulunmadan Önce Eşyayı

 Doğru Beyan Edebilmek İçin Nelere Yapılabilir?

Serbest dolaşıma girecek eşyanın sahipleri veya onların yerine harekete yetkili olanlar, beyanlarını doğru yapabilmek üzere, gümrük idaresinin yazılı izniyle geçici depolama yerine gelmiş eşyasını, geçici depolama yeri ve gümrük memurlarının gözetimi altında tartıp muayene edebilecekleri gibi, ticari mahiyette olmamak şartıyla numune alabilir ve ekspertiz incelemesi yaptırabilir.

6.8 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Çerçevesinde Beyanda Bulunmak İçin Bir

 Süre Sınırlaması Var mıdır?

Deniz yoluyla gelen ve geçici depolama yerine konulan eşya için, özet beyan verildiği tarihten itibaren 45 gün, diğer bir yolla gelen eşya ise 20 gün içinde serbest dolaşıma giriş rejimi için beyanda bulunulması zorunludur.

Ancak, beyan sahibinin iradesi dışında bir mücbir sebebin varlığı halinde, süreler, işlemlerin tamamlanabilmesi amacıyla Gümrük Müsteşarlığınca (Gümrükler Genel Müdürlüğü) uzatılabilir. Bu şekilde bir süre uzatımının yapılabilmesi için, beyan sahibinin iradesi dışında ve kendi ihmal veya kusurundan kaynaklanmayan mücbir sebebin ilgili kurum veya kuruluşlardan alınacak bir belge ile kanıtlanması ve bu mücbir sebep belgesinin yirmi veya kırk beş günlük sürelerin bitiminden önce talebi belirten bir dilekçe ekinde ilgili gümrük müdürlüğüne sunulması gerekir.

Antrepolarda bulunan eşya için beyanda bulunma açısından herhangi bir süre sınırı yoktur.

 

Bu konuya ilişkin daha fazla bilgi, Gümrükler Genel Müdürlüğünden (Tasfiye Şube Müdürlüğü) temin edilebilir.

 

6.9 Kanunda Öngörülen Süreler İçinde Beyanda Bulunulmaması Halinde Ne

 Olur?

45 veya 20 günlük süreler içinde kendilerine gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayini için gerekli işlemlere başlanmamış eşya, herhangi bir adli veya idari takibata konu olmaması halinde gümrük mevzuatının tasfiye edilecek eşyaya ilişkin işlemlere dair hükümleri ve Tasfiye Tüzüğü hükümlerine göre tasfiye edilir.

 

Bu konuya ilişkin daha fazla bilgi, Gümrükler Genel Müdürlüğünden (Tasfiye Şube Müdürlüğü) temin edilebilir.

 

6.10. Kimler Beyanda Bulunabilir? Beyan Sahiplerinin Genel Sorumlulukları

 Nelerdir?

Eşya sahipleri veya temsilcileri tarafından beyanda bulunabilirler. Beyannameye düzenleyip imzalayan bu kişiler beyan sahibi sayılır.

Bu şekilde düzenlenip imzalanan beyannameler ile bu beyannameler kapsamı eşya ve söz konusu eşyanın beyan edildiği serbest dolaşıma giriş rejimine ilişkin hükümlerin uygulanması için gerekli olan belgeler gümrük idarelerine yukarıda belirtilen kişiler veya gümrük müşavir yardımcıları tarafından verilir.

Beyanın yukarıda belirtildiği şekilde, sadece mal sahipleri, dolaylı temsilcisi durumundaki gümrük müşavirleri veya şirketlerin kendi işlemlerine münhasır olmak üzere yetkili kıldıkları memurları pportEmptyParas]>  

Bir beyannamenin tescilinin belirli bir kişi için özel yükümlülükler getirmesi halinde bu beyanın söz konu kişi tarafından veya bu kişi hesabına yapılması ve beyan sahibinin Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik olması gerekir.

Doğrudan ve dolaylı temsil çerçevesinde gümrük idarelerine verilen beyannamede imzası bulunan kişiler cezai hükümlerin uygulanması açısından beyannamede belirtilen bilgiler ile beyannameye ekli belgelerin doğruluğu ve ilgili rejimin gerektirdiği bütün yükümlülüklere uyulmasından sorumludurlar. Doğrudan temsil durumunda bu sorumluluk adına hareket edilenlere aittir.

6.11 Temsil Hakkı, Doğrudan ve Dolaylı Temsil Nedir?

 

Bütün kişiler, gümrük mevzuatı ile öngörülen tasarrufları ve işlemleri gerçekleştirmek üzere gümrük idarelerindeki işleri için bir temsilci tayin edebilirler.

Transit taşımacılık yapan veya arızi olarak beyanda bulunan kişiler hariç olmak üzere, temsilci Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik bulunan kişilerdir.

Temsil, doğrudan veya dolaylı olabilir. Temsilci, doğrudan temsil durumunda başkasının adına hareket eder. Dolaylı temsil durumunda ise kendi adına, ancak başkasının hesabına hareket eder. Temsilci, temsil edilen kişi namına hareket ettiğini beyan etmek, temsilin doğrudan veya dolaylı olduğunu belirtmek ve sahip olduğu temsil yetki belgesini gümrük idarelerine ibraz etmek zorundadır.

Bu konu ile ilgili olarak, Gümrükler Genel Müdürlüğünden (Gümrük Müşavirleri Şube Müdürlüğü) daha fazla bilgi temin edilebilir.

Bir başka kişi adına veya hesabına hareket ettiğini beyan etmeyen ya da bir temsil yetkisine sahip olmadığı halde, başka bir kişi adına ya da hesabına hareket ettiğini beyan eden kişi, kendi adına ve kendi pportEmptyParas]>  

6.12 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi İçin Nasıl Beyanda Bulunabilirim?

Bütün diğer gümrük rejimlerinde olduğu gibi, Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşyanın serbest dolaşıma girişi talebi, yükümlünün gümrük idaresine beyanda bulunması suretiyle yapılmaktadır. Gümrük beyanı; yazılı olarak, sözlü olarak, bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla veya eşya sahibinin bu eşyayı bir gümrük rejimine tabi tutma isteğini ifade ettiği herhangi bir tasarruf yoluyla yapılabilir.

 

Ticari nitelikli eşya ithalatında bu beyan şekillerinden en sık kullanılanı bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla beyan şeklidir. Rakamsal bir değer vermek gerekirse her 100 beyandan yaklaşık 95’i bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla yapılmaktadır. Bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla beyan, bugün itibariyle dar anlamda,yazılı beyanın BİGE yazılımının kullanıldığı bilgisayar ortamında yapılmasıdır.

Bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla beyanda bulunulabilmesi için beyanda bulunacakların önceden ithalatın yapılacağı gümrük idaresinden kullanıcı kodu ve şifresi almaları zorunludur. Bu şekilde kullanıcı kodu ve şifresi alanlar, gümrük idarelerindeki veri giriş terminallerini (yerel alan ağı) veya ofislerindeki bilgisayarlarını (geniş alan ağı) kullanarak beyanda bulanabilirler.

 Bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla beyan çerçevesinde, beyanda bulunan kişilerin beyana ilişkin bilgileri bilgisayar veri tabanına girmesiyle beyanname tescil edilmiş olur ve o tarihten itibaren gümrük yükümlülüğü başlar. 

Yazılı beyan, normal veya basitleştirilmiş usul dairesinde yapılır.

Yazılı beyan, Gümrük Yönetmeliğinin 16 no.lu ekinde yer alan gümrük beyannamesi ile yapılır.

6.13 Gümrük Beyannamesi (Tek İdari Belge – TİB) Nereden Temin Edilebilir?

Gümrük beyannamelerinin, Gümrük Yönetmeliğinin 16 no.lu ekindeki örneğe uygun olarak basımı ve dağıtımı Gümrük Vakfı tarafından yapılmaktadır. Gümrük Vakfının size en yakın temsilciliğini öğrenmek ve bu konuda daha fazla bilgi edinmek için Gümrük Vakfı ile temasa geçilmelidir. 

6.14 Gümrük Beyannamesi Nasıl Doldurulur?

Serbest dolaşıma giriş rejimi çerçevesinde verilecek beyannamenin doldurulmasında Gümrük Yönetmeliğinin 17 no.lu ekinde yer alan kullanma talimatı esas alınır.

Gümrük idaresine verilecek beyannamenin, serbest dolaşıma giriş rejimini düzenleyen hükümlerin uygulanması için gerekli bütün bilgileri içermesi ve beyan sahibi tarafından imzalanması gerekmektedir.

6.15 Basitleştirilmiş Usul Nedir?

Basitleştirilmiş usul, serbest dolaşıma giriş rejimi dahil gümrük rejimleri çerçevesinde yapılacak beyanda gümrük idarelerince, beyannameye eklenmesi gereken belgelerden bazılarının eklenmemesine ve kaydedilmesi gereken bazı bilgilerin beyannameye yazılmamasına; sözü edilen beyanname yerine, eşyanın ilgili gümrük rejimine tabi tutulması talebi ile birlikte, ticari veya idari bir belgenin verilmesine; eşyanın ilgili rejime geçişinin kayıt yoluyla yapılmasına izin verilmesidir.

Basitleştirilmiş usulden yaralanılabilmesi için Gümrük Yönetmeliğinin ilgili maddelerinde belirtilen şartları yerine getirilmesi ve Gümrükler Genel Müdürlüğünden yazılı izin (Basitleştirilmiş Usul İzin Belgesi) alınması gerekmektedir.

Bu konuya ilişkin detaylı bilgi Gümrükler Genel Müdürlüğünden (Basitleştiril Usul Şube Müdürlüğü) temin edilebilir.

6.16 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Hükümlerinin Uygulanması Bakımından

 Eşyanın Tarife Pozisyonu, Gümrük Kıymeti ve Menşeinin Doğru Beyan

 Edilmesinin Önemi Nedir?

Türkiye’ye ithal edilecek eşyanın, 12’li bazda Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonunun doğru tespit edilmesi ve doğru beyan edilmesi oldukça önemlidir. Keza, eşya uygulanacak ithalat vergileri oranlarının, herhangi bir yasaklık veya kısıntı veya ticaret politikası önlemine tabi olup olmadığının ve tercihli tarife uygulamalarından faydalanıp faydalanamayacağının tespiti tamamen buna bağlıdır. Ayrıca, eşyanın beyan edilen tarife pozisyonu ile gümrük idaresince tespit edilen tarife pozisyonu arasında %5’i aşan gümrük vergisi farkına neden olacak bir farklılık olması halinde para cezası uygulanmaktadır. Bu konuya ilişkin Not okunmalı ve/veya bu konu ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için Gümrükler Genel Müdürlüğü ile temasa geçilmelidir.

Türkiye’ye ithal edilebilecek eşyanın büyük çoğunluğu (hemen hemen tamamı) ad volorem esasına göre, yani kıymeti üzerinden vergiye tabidir. Bu nedenle, eşyanın gümrük kıymetinin doğru beyan edilmesi, kıymet ihtilaflarının önüne geçilmesi ve kıymet farklılığı nedeniyle uygulanacak para cezasından kaçınılması bakımından önemlidir. Bu konuya ilişkin Not okunmalı ve/veya bu konu ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için Gümrükler Genel Müdürlüğü (Kıymet Şube Müdürlüğü) ile temasa geçilmelidir.

Çoğu ticaret politikası önlemleri ile tercihli tarife uygulamaların önemli bir bölümü eşyanın menşeine bağlıdır. Bu nedenle, eşyanın menşeinin doğru beyan edilmesi ve eşyanın tercihli menşei nedeniyle uygulanan tercihli tarifeden yararlanma isteğine bağlı olarak eşyanın menşeinin tevsikini sağlayacak menşe ispat belgesinin ibrazı oldukça önemlidir. Bu konuya ilişkin Not okunmalı ve/veya bu konu ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için Gümrükler Genel Müdürlüğü (Menşe Şube Müdürlüğü) ile temasa geçilmelidir.

6.17 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Çerçevesinde Sahte Menşeli Eşya ve

 Zarfların Önemi Nedir?

Gerek üzerlerinde, gerek iç ve dış ambalajlarında üretildiği ülkeden başka bir ülke ürünü olduğunu gösteren veya böyle bir izlenim uyandıran isim ya da simgeler taşıyan eşya sahte menşeli eşyadır.

Sahte menşeli eşya ile, Türk menşeli eşyada kullanılmak üzere ve bunların başka ülke menşeli olduğunu gösterecek veya böyle bir izlenim uyandıracak nitelikte, üzerleri yabancı dilde yazılı veya basılı her türlü boş zarf, şerit, etiket, damga ve benzeri eşya ile Türkiye’de düzenlenebilecek belgelerin başka ülkelerde düzenlenmiş gibi gösterebilecek nitelikte, üzerleri imzalı veya imzasız olsun, Türkiye’de yerleşik olmayan yabancı firmalara ait proforma faturalar hariç boş faturaların Türkiye’ye ithaline izin verilmez.

Bu konuya ilişkin Not okunmalı ve/veya bu konu ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için Gümrükler Genel Müdürlüğü (Menşe Şube Müdürlüğü) ile temasa geçilmelidir.

6.18 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Çerçevesinde Fikri ve Sınai Mülkiyet

 Haklarının Korunmasının Önemi Nedir?

Fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunması mevzuatı çerçevesinde marka, işaret, endüstriyel tasarım hakları ile Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamına giren hakların korunmasında uygulanacak gümrük işlemlerine ilişkin düzenleme, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 57 nci maddesi ile Gümrük Yönetmeliğinin 176 ila 182 nci maddelerinde yer almaktadır.

Bu konu hakkında gümrük işlemleri ile ilgili olarak daha fazla bilgi edinilmek istenilmesi halinde Gümrükler Genel Müdürlüğü ile, fikri hakların korunması ile ilgili daha fazla bilgi için Kültür Bakanlığı ile ve sınai mülkiyet haklarının korunması ile ilgili daha fazla bilgi için Türk Patent Enstitüsü ile temasa geçilmelidir.

6.19 Beyanname Nasıl Tescil Edilir ve Tescilden Sonra Beyannamede Düzeltme

 Yapılabilir mi?

Daha önce de belirtildiği üzere, beyanname, beyana ilişkin bilgilerin BİGE yazılımı aracılığı ile gümrük idaresinin bilgisayar veri tabanına girilmesini müteakip bilgisayar sistemi tarafından otomatik olarak tescil sayısı verilmesiyle beyanname tescil edilmiş olur. Beyannamenin tescil tarihi de BİLGE tarafından tescil sayısı ile birlikte o günün tarihi olarak verilir. Bu şekilde yükümlüsü veya temsilcisi tarafından elektronik ortamda tescil edilen beyannamenin, Gümrük Yönetmeliğinin 16 no.lu ekinde yer alan örneğe uygun Tek İdari Belge üzerine bilgisayar çıktısı alınıp imzalandıktan sonra ekleri ile birlikte idareye teslim edilmesi gerekmektedir.

Üzerinde silinti ve kazıntı yapılmış beyannameler kabul edilmez. Tescilden sonra, beyanname üzerinde düzeltme yapılamaz. Ancak, gümrük idaresinin iznine bağlı olarak, eşyanın cins, nev'i ve niteliği ile marka ve numaraları dışında ağırlığı, ölçüsü, adeti veya kıymeti yönlerinden bir veya daha fazla bilginin, yükümlüsü veya temsilcisinin yazılı talebi ve idare amirinin izni ile düzeltilmesi mümkündür.

- Beyan sahibine eşyanın muayene edileceğinin bildirilmesinden,

- Söz konusu bilgilerin yanlış olduğunun tespit edilmesinden,

- Eşyanın tesliminden sonra beyanın kontrolüne ilişkin hükümler saklı kalmak üzere, eşyanın teslim edilmesinden,

 

Sonra beyannamede düzeltme yapılmasına izin verilmez.

Bu konuda, Gümrükler Genel Müdürlüğünden (BİLGE Destek Şube Müdürlüğü) daha detaylı bilgi temin edilebilir.

6.20 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi İçin Tescil Edilen Beyanname İptal Edilebilir

 mi?

Serbest dolaşıma giriş rejimi çerçevesinde tescil edilmiş bir gümrük beyannamesinin iptali, beyan sahibinin talebi üzerine ve eşyanın yanlışlıkla serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulmasına veya beyan edildiği rejime tabi tutulmasının özel nedenlerle artık mümkün olmadığına ilişkin kanıtlayıcı belgelerin ibraz edilmesi halinde mümkündür. Ancak, gümrük idarelerince beyan sahibine eşyanın muayene edileceğinin bildirilmiş olduğu hallerde, muayene sonucu alınmadan beyannamelerin iptaline ilişkin talepler kabul edilmez ve eşyanın tesliminden sonra beyannameler iptal edilmez.

Eşyanın tesliminden sonra beyannamenin iptali ancak, eşyanın kullanılmamış olması halinde ve muayene edilmemiş olması, gümrük idaresince, yapılan işlemlerde hata tespit edilmemiş olması veya beyanname konusu gümrük rejimine tabi tutulmasının mümkün olmadığının yükümlüsünce ispat edilmesi halinde mümkündür.

Beyannamenin iptaline ilişkin taleplerin kabulü, bu taleplerin 20 ve 45 günlük süreler içerisinde yapılması ve eşyanın muayenesi sonucunda cezayı gerektirir bir hale veya ticaret politikası önlemlerine, 1567 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Kanununa ilişkin mevzuat veya 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun hükümlerine göre cezai bir durumun olmamasına bağlıdır. Cezayı gerektirir bir durumda para cezasının ödenmesi halinde, talep kabul olunur. Beyannamenin iptali yürürlükteki cezai hükümlerin uygulanmasına engel oluşturmaz.

Daha önce serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında tescil edilmiş ve yukarıda açıklandığı şekilde iptal edilmiş eşyanın yeni bir gümrük rejimine tabi tutulmasına ilişkin talep gümrük idarelerince kabul edilir.

6.21 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi İçin Tescil Edilen Beyannameye Eklenmesi

 veya Eşyanın Tesliminden Önce İbraz Edilmesi Gerekli Belgeler Nelerdir?

Yükümlüsü veya temsilcisi tarafından tescil elektronik ortamda tescil edilerek bilgisayar çıktısı alınan gümrük beyannamesinin gümrük idaresine verilmesinden önce eşyanın orijinal faturası ve ithal eşyasına ait kıymet bildirim formunun eklenmesi zorunludur. Bu belgeler yanında ihtiyari veya duruma bağlı olarak; ödeme şekline göre navlun faturası ve/veya sigorta poliçesi, konşimento veya yük senedi, çeki listesi, serbest dolaşıma giriş rejimi hükümlerinin uygulanmasının ön izne tabi olması veya tercihli tarifeden yararlanılmak istenilmesi halinde, kontrol belgesi, menşe şahadetnamesi gibi belgeler ve işlenmiş tarım ürünleri beyan formu gibi özel hükümlere göre ibrazı gereken diğer belgelerin de beyanname ile birlikte gümrük idaresine verilmesi gerekmektedir.

Beyannameye eklenmesi ve/veya eşyanın teslimi veya bazı hallerde gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihten önce ibrazı gerekli belgeler, eşyanın cins, nev’i ve niteliğine, ticaretin yapıldığı ülke veya ülke grubuna, ikili ve çok taraflı anlaşmalara, eşyanın teslim şekline, ithalat bedelinin ödeme şekline, menşeine ve genel olarak eşyanın ticaretine ilişkin özel hükümlerle belirlenmiş önlemlere, yani, bir eşyanın ticaretine ilişkin olarak uluslararası anlaşmalardan kaynaklanan yükümlülükler ya da kanun, kararname, yönetmelik ve benzeri mevzuat çerçevesinde, ilgili kurumlarca belirlenmiş özel düzenlemelere tabi olup olmadığına bağlıdır.

.

Bu konu ithalatçılar açısından önemli olduğu için, yukarıda belirtilen hususlara bağlı olarak serbest dolaşıma giriş rejimi çerçevesinde ibrazı gerekli belgeler EK-1’de açıklanmıştır.

6.22 Serbest Dolaşıma Girecek Eşya Ne Şekilde ve Hangi Usulde Muayene

 Edilecektir?

Gümrük idareleri, beyanın doğruluğunu araştırmak üzere; beyanname ile ilgili ve beyannameye ekli belgeleri kontrol edebilir ve beyannamenin içerdiği bilgilerin doğruluğunu araştırmak amacı ile beyan sahibinden diğer belgeleri de vermesini isteyebilir, eşyayı muayene edebilir ve ayrıntılı muayene veya tahlil amacıyla numune alabilirler. 

Tescilden sonra, yazılı beyanın doğruluğu, muayene memurları tarafından yapılacak fiziki muayene veya belge kontrolü yapmak suretiyle tespit edilir.

Beyanın veri işleme tekniği yoluyla yapılmış olması halinde, BİLGE muayenenin belge kontrolü usulü ile mi yoksa fiziki muayene usulü ile mi ve kim tarafından muayene edileceğini otomatik olarak belirler. BİLGE yazılımı tescil edilmiş her 100 beyannameden yaklaşık 80’ini belge kontrolü ile muayeneye, 20’sini de fiziki muayeneye yönlendirir. Bu yönlendirme rast gele ve ithalatçı firma, eşyanın niteliği, eşyanın geldiği ülke vb. İle ilgili risk analizi sonuçlarına yapılmaktadır.

Beyanın doğruluğunun belge kontrolü yapılmak suretiyle tespiti halinde, muayene memuru beyannamedeki bilgileri ve eklerini inceleyerek, tarife, kıymet, miktar, yasaklayıcı ve kısıtlayıcı önlemler ve duruma göre telafi edici vergi söz konusu ise, buna ilişkin belge kontrollerini yapacaktır.

Fiziki muayene eşyanın, dıştan muayenesi, sondaj usulü ile muayenesi, kısmen muayenesi ve tam tespit usulü ile muayenesi yöntemlerinden birisi ile yapılabilir. Eşyanın hangi usulde fiziki muayeneye tabi tutulacağı muayene memurunca belirlenir. Muayene memurları, ithalat vergilerini tahakkuk ettirmek veya muaflık hükümlerini uygulamak veya Dış Ticaret Rejimi ve Türk Parasının Kıymetini Koruma Kararları ile Gümrük Kanunu ve diğer kanunların hükümleri bakımından yapılacak işlemleri belirlemek amacıyla, kapların cins, nev'i, marka, numara ve adetlerini, eşyanın vergiye esas olan ağırlık ve diğer ölçüleri ile cins, nev'i, nitelik, menşe ve kıymetinin tespitini kapsayacak şekilde eşyayı muayene ederler.

Beyanname kapsamı eşyanın muayene edilmesi halinde, muayene sonuçları, muayene edilmemesi halinde ise, beyannamede yer alan bilgiler, eşyanın tabi olduğu gümrük rejimi hükümlerinin uygulanmasında esas alınır.

6.23 İthalatta Ödeme Şeklinin Önemi Nedir?

İthalat bedeli vadeli ödeme şekillerinden (mal mukabili, kabul kredili ve vadeli akreditif) birisi ile yapıldığında, ithalatçıların ithalat bedeli üzerinde %6 oranında Kaynak Kullanımını Destekleme Fonunu beyannamenin tescilinden (gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihten) önce aracı bankaya yatırmaları ve fon kesintisi yapıldığını Fon Alındı Makbuzu ile gümrük idaresine tevsik etmeleri gerekmektedir. Peşin ödeme şekillerinde, ki ödemenin peşin yapıldığının da gümrük idaresine ispatı gerekir, böyle bir durum söz konusu değildir.

6.24 Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Çerçevesinde Eşyanın Teslimi Başka Hangi 
Şartlara Bağlıdır?

Serbest dolaşıma girecek eşyanın teslimi, eşya için uygulanması gereken ticaret politikası önlemleri var ise bu önlemlerin uygulanmasına ve kanunen ödenmesi gereken vergilerin ve diğer mali yükümlülüklerin yerine getirilmesi şartına bağlıdır.

6.25 Tercihli Tarife Uygulamaları (Sıfır veya İndirimli Oranda/Miktarda Gümrük
Vergisi Uygulanması) Nelerdir?

Tercihli tarife uygulaması, iki ya da daha çok ülkenin yaptıkları ticaret anlaşması uyarınca, aralarındaki ticarette karşılıklı olarak ya da bir ülkenin belli ülke ya da toprak parçaları menşeli eşyaya tek taraflı olarak veya eşyanın niteliği ve kullanım alanına bağlı olarak daha düşük tarife (daha düşük gümrük vergisi oranları) uygulaması anlamındadır.

Tercihli tarife uygulamalarına konu eşya;

Avrupa Birliğinde serbest dolaşımda bulunan,

Tercihli menşe statüsüne sahip olan,

Tarife kotası (kontenjanı) uygulanan eşya,

Gümrük vergisi geçici olarak askıya alınan eşya listesi kapsamında yer alan,

Nihai kullanıma konu,

Eşyadır.

Tercihli tarife uygulanmasına konu eşya ve tercihli tarife uygulanmasından faydalanılabilmesi için gerekli şartlar hakkında daha fazla bilgi Gümrükler Genel Müdürlüğünden (İthalat, Menşe ve AB ve Dış İlişkiler Şube Müdürlükleri) temin edilebilir.

6.26 Geçici olarak yurt dışına ihraç edilen eşya ve geri gelen eşya tekrar

 serbest dolaşıma sokulabilir mi?

Aynen ihraç edildiği durumda olması hali hariç, hariçte işleme rejimi çerçevesinde Türkiye Gümrük Bölgesinden ihraç edilen eşya ve ihracı, bir dış ticaret önlemine konu olan eşya dışında, serbest dolaşımda bulunan eşya, Türkiye Gümrük Bölgesinden ihraç edildikten sonra üç yıl içinde yeniden serbest dolaşıma girmesi halinde ve beyan sahibinin talebi üzerine, ithalat vergilerinden muaf tutulur. Üç yıllık süre, beklenmeyen haller veya mücbir sebeplerle uzatılabilir.

Geri gelen eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesinden ihraç edilmeden önce, nihai kullanımı nedeniyle indirimli veya sıfır vergi oranından yararlanarak serbest dolaşıma girmiş olduğu hallerde, eşyanın aynı amaca yönelik olarak  tekrar serbest dolaşıma sokulmak istenmesi durumunda, bu eşyaya indirimli veya sıfır vergi oranı uygulanır. İthal amacının aynı olmaması halinde, söz konusu eşyaya uygulanacak ithalat vergileri tutarı, serbest dolaşıma ilk girişi sırasında alınmış tutar kadar indirilir. Ancak, serbest dolaşıma ilk girişi sırasında alınmış tutarın geri gelen eşyanın yeniden serbest dolaşıma girişi sırasında alınacak tutardan daha fazla olması halinde hiçbir iade yapılmaz.

ATA karnesiyle Türkiye Gümrük Bölgesi dışına geçici ihraç edildikten sonra yeniden ithal edilen serbest dolaşımda bulunan eşyanın serbest dolaşıma girişi, işlemleri aynı ATA karnesiyle yapılması kaydıyla mümkündür.

6.27 Serbest dolaşıma giriş işlemleri hangi süreler içerisinde tamamlanmalıdır?

Geçici depolama yerinde bulunan ve serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında beyanda bulunulan eşyanın gümrük işlemleri, deniz yoluyla gelenler için 45 gün, diğer yollarla gelenler için ise 20 gün içinde tamamlanmalıdır. Aynı maddenin 3 üncü fıkrası, şartlar gerektirdiği takdirde Gümrük Müsteşarlığının bu sürelerden daha kısa bir süre saptayabileceği veya bu sürelerin uzatılmasına izin verebileceği hükmünü amirdir. Bu konuyla ilgili olarak, 09.02.2000/23959 tarihli/sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliğinin (Süre Değişimi) incelenmesi ithalatçılar açısından faydalı olabilir.

Gümrük antrepolarında bulunan eşya için, serbest dolaşıma giriş rejimine ilişkin beyanname verilmesi halinde, gümrük işlemlerinin beyannamenin tescil tarihinden itibaren otuz gün içinde bitirilmesi gerekir.7 Gümrük Yükümlülüğü

7.1 İthalatta Gümrük Yükümlülüğü Ne Zaman Doğar Ne Zaman Başlar?

Serbest dolaşıma giriş rejiminde, bir başka ifade ile ithalatta, gümrük yükümlülüğü, ithalat vergilerine tabi eşyanın serbest dolaşıma girmesi halinde doğar; ilgili beyannamenin tescil tarihinde başlar. (Basitleştirilmiş usulde yapılan beyanlarda basitleştirilmiş işlemlere ilişkin beyannamenin ya da faturanın tescil edildiği ya da tescil hükmünde olan kayıt işleminin yapıldığı tarihte başlar.)

7.2 İthalat Vergilerinden Kim(ler) Sorumludur?

İthalat vergilerinden sorumlu kişi, beyan sahibidir. Dolaylı temsil durumunda, hesabına gümrük beyanında bulunulan kişi de yükümlüdür.

Serbest dolaşıma giriş rejimi için beyanda kullanılan veriler, kanunen alınması gereken vergilerin tamamen veya kısmen tahsil edilememesine sebep olduğu takdirde, beyanın yapılabilmesi için bu verileri veren ve bu verilerin yanlış olduğunu bilen veya normal olarak bilmesi gereken kişiler de gümrük vergilerinden sorumludur.

Aynı gümrük vergilerinin ödenmesinden birden çok yükümlünün sorumlu olduğu hallerde, bunlar söz konusu vergilerin ödenmesinden müştereken ve müteselsilen sorumludurlar.

7.3 İthalat Vergileri Nasıl Hesaplanır?

Bir eşyaya uygulanacak ithalat vergileri tutarı, bu eşyaya ilişkin gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihteki vergi oranları ve diğer vergilendirme unsurlarına göre belirlenir.

Serbest dolaşıma giriş rejimi çerçevesinde beyanın bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla yapıldığı hallerde, ithalat vergileri BİLGE tarafından beyannamenin tescili sırasında otomatik olarak hesaplanır. Beyanın yazılı olarak yapıldığı hallerde, ithalat vergileri muayene memuru tarafından hesaplanır. 

7.4 İthalat Vergileri Ne Zaman ve Nerelere Ödenir?

İthalat vergileri tahakkukun kesinleşmesini müteakip (yükümlünün ithalat vergilerine öngörülen süreler içinde idari veya adli yargı mercileri nezdinde itiraz edilmemesi), bir başka ifade ile ithalat vergilerinin kesinleşmiş kamu alacağı haline gelmesinden sonra, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda öngörülen usullere göre ödenir.

Süresi içinde ödenmeyen kesinleşmiş gümrük vergileri hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.

İthalat vergileri, gümrük idarelerinde gümrük saymanlıklarına veya yetki verilen bankalara Türk Lirası olarak ödenir. 

7.5 Yanlışlıkla Fazla Alınan Vergiler Geri Verilir mi?

Kanunen ödenmemeleri gerektiği halde ödenmiş olduğu belirlenen ithalat vergileri geri verilir. Kanunen tahakkuk ettirilmemeleri gerektiği halde tahakkuk ettirilen ithalat vergileri kaldırılır.

Ancak, kanunen ödenmemesi veya tahakkuk ettirilmemesi gereken ithalat vergileri ilgili kişinin kasten yaptığı bir tahrifat sonucunda ödenmiş  veya tahakkuk ettirilmişse, bu vergilerin geri verilmesine veya kaldırılmasına ilişkin talepler kabul edilmez.

Kanunen ödenmemeleri gereken ithalat vergileri, söz konusu vergilerin yükümlüye tebliğ edilmesi ve ilgilinin 3 yıl içinde gümrük idaresine müracaatı üzerine geri verilir veya kaldırılır.

7.6 Gümrük İdaresi Eksik Alınan Vergileri Sonradan İsteyebilir mi?

Yapılan denetlemeler sonucunda hiç alınmadığı veya noksan alındığı belirlenen ithalat vergileri, gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihten itibaren 3 yıl içinde istenebilir. Bu şekilde sonradan istenen ithalat vergilerinin, (yükümlünün düzeltme ve itiraz hakkı saklı kalmak üzere) yükümlüye tebliğ edildiği tarihten itibaren on gün içinde ödenmesi zorunludur.

7.7 Tebliğ Edilen Vergilere İtiraz Edilebilir mi?

Kişiler, tebliğ edilen ithalat vergilerine ve cezalara karşı 7 gün içinde kararı alan gümrük idaresinin bağlı bulunduğu gümrük başmüdürlüğü nezdinde doğrudan itirazda bulunabilecekleri gibi, kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri için tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde ilgili gümrük idaresine verecekleri bir dilekçe ile düzeltme talebinde de bulunabilirler. Aynı şekilde düzeltme taleplerine ilişkin kararlara da yine kararın tebliğ edildiği tarihten itibaren 7 gün içinde itirazda bulunabilirler.

Yapılan itirazlarla ilgili olarak Gümrük başmüdürlükleri ile Gümrük Müsteşarlığı kararlarına karşı işlemin yapıldığı gümrük müdürlüğünün veya gümrük başmüdürlüğünün bulunduğu yerdeki idari yargı mercilerine başvurulabilir.

7.8 Gümrük Yükümlülüğü Hangi Hallerde Sona Erer?

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun hükümleri saklı kalmak üzere, gümrük yükümlülüğü;

Vergilerin ödenmesi,

Vergilerin kaldırılmasına karar verilmesi,

Gümrük ben-bottom:.0001pt'>

Eşyanın bir serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında tesliminden önce zapt ve müsadere edilmesi veya imha edilmesi; serbest dolaşımda olmayan eşyanın hazineye hiçbir masraf getirmeyecek şekilde, gümrük idaresinin gözetiminde imhası veya gümrüğe terk edilmesi; doğal özellikleri veya beklenmeyen haller yahut mücbir sebep nedeniyle telef veya kaybı,

         ithalat vergilerine tabi olup, Gümrük Kanununa aykırı şekilde Türkiye Gümrük Bölgesine girn-bottom:.0001pt'>

 Hallerinde sona erer.8 İtiraz

İtiraz hakkı, Gümrük Kanunu ile sağlanan haklardan belki de en önemli olanıdır. Keza kişiler, düzeltme taleplerine ilişkin kararlara, idari kararlara, gümrük vergilerine ve cezalara karşı 7 gün içinde kararı alan gümrük idaresinin bağlı bulunduğu gümrük başmüdürlüğü nezdinde itirazda bulunabilirler.

Ayrıca, gümrük vergilerinin hesaplanmasında esas alınan kimyevi tahlil sonuçlarına karşı da tebliğden itibaren 15 gün içinde gümrük başmüdürlüğüne yazılı olarak itiraz edilebilir.

Ancak, bu hakkın kötüye kullanılmaması önemlidir. Keza, Gümrük yükümlülüğünün doğmasından sonra yükümlü tarafından gümrük vergileri için ihtilaf yaratılarak idari yargı mercilerine başvurulması ve yargı kararlarının kısmen veya tamamen idare lehine kesinleşmesi durumunda, itiraz edilerek ihtilaf yaratılan tarih ile amme alacağının kesinleştiği tarih arasındaki süre için kesinleşen kısma 21.7.1953 tarih ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre belirlenen gecikme zammı oranında gecikme faizi uygulanır

9 Dış Ticaret Mevzuatı

Bu bölümde, İthalat Rejimi Kararı ve buna ilişkin mevzuat ile Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi Kararı ve buna ilişkin mevzuat ağırlıklı olarak ele alınacak, İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında mevzuat, İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemleri ile Kota İdaresi ve Tarife Kontenjanı Hakkında mevzuat, Belirli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında mevzuat, İkili Anlaşmalar ve Protokoller veya Diğer Düzenlemeler Kapsamı Dışında, Belirli Ülkeler Menşeli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında mevzuat, Türkiye'nin Ticari Haklarının Korunması Hakkında mevzuat ve Belirli Ülkeler Menşeli Malların İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında mevzuata kısaca değinilecektir.

9.1 İthalat Rejimi Kararı

İthalat, ithalatın ülke ekonomisi yararına ve uluslararası ticaretin gereklerine uygun olarak düzenlenmesini sağlamak amacıyla 31/12/1995 tarihli ve 22510 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 95/7606 sayılı Karara ekli "İthalat Rejimi Kararı" ile bu Karara dayanılarak aynı tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İthalat Yönetmeliği, bu Yönetmeliğe ekli İthalat Tebliğleri, ilgili kuruluşlara verilecek talimatlar, çok taraflı veya iki taraflı anlaşmalar hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir.

Bahsi geçen ithalat rejimi kararının ithalatçılar açısından önemli olduğu düşünülen bazı maddelerine kısaca değinmekte fayda görülmektedir. Kararın; 

6 ncı maddesi uyarınca, ithalat bedellerinin kambiyo mevzuatı hükümlerine göre ödenmesi gerekmektedir.

7 nci maddesi uyarınca, eski, kullanılmış, yenileştirilmiş, kusurlu (defolu) ve yatık (zamanla dayanıklılığını yitirmiş) malların ithali izne tabidir. Ancak, 13 üncü maddesi hükmü gereğince, tebliğ (İthalat: 200/9 sayılı Tebliğ) ile gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarih itibariyle 5 yaşına kadar (5 yaş dahil) eski olarak ithaline imkan sağlanan maddelerin; gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarih itibariyle 6 yaşından 10 yaşına kadar (10 yaş dahil) olanlarının ithalatına, ödenecek mali mükellefiyetlere ilave olarak ayrıca CIF bedelinin % 50'si oranında Toplu Konut Fonu tahsil edilmesi suretiyle, gümrük idarelerince izin verilir. Tebliğ kapsamından madde çıkarılması halinde, maddenin Tebliğden çıkarıldığı tarihe kadar (bu tarih dahil) gümrüğe gelmiş veya çıkış ülkesinde ihracat işlemleri tamamlanmış olanların ithalatı, birinci fıkra hükümlerine tabidir.

8 inci maddesine göre, Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca vergi numarası verilen her gerçek ve tüzel kişi ve yürürlükteki mevzuat hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma yetkisi tanınan kişiler ortaklıkları ithalat işlemlerini yürütebilirler. Ancak, İthalat Yönetmeliği’nin 3 üncü maddesi gereğince, özel anlaşmalara dayanan ithalatta, kitap ve diğer yayınların ithalatında ve ülkemizde açılan uluslararası fuar ve sergilerde Müsteşarlıkça (Dış Ticaret Müsteşarlığı) perakende satışına izin verilen malların ithalatında vergi numarasına sahip olma şartı aranmaz.

Yürürlükteki İthalat Rejimi Kararına ekli, eşya ve ülke veya ülke grupları bazında ithalat uygulanacak gümrük vergisi ve bazı eşya için Toplu Konut Fonu oranları/miktarlarının belirlendiği toplam 5 adet liste vardır. Söz konusu listelerin kapsamına kısaca bir göz atmak gerekirse;

I Sayılı Listenin; tarım ürünlerini kapsadığı, GTİP bazında eşyaya belirli ülke ve/veya ülke grupları için uygulanacak gümrük vergisi oranlarının gösterildiği ve bu liste kapsamı eşya için Toplu Konut Fonu kesintisinin öngörülmediği,

II Sayılı Listenin; sanayi ürünlerini kapsadığı, GTİP bazında eşyaya belirli ülke ve/veya ülke grupları için uygulanacak gümrük vergisi oranlarının gösterildiği ve bu liste kapsamı eşya için Toplu Konut Fonu kesintisinin öngörülmediği,

III Sayılı Listenin; işlenmiş tarım ürünlerini (AB'nin temelini oluşturan Roma Anlaşmasının tarım ürünleri ekinde yer almayan ve bünyesinde temel tarım ürünleri -hububat, şeker, süt ve süt ürünleri- bulunduran; çikolata ve şekerlemeler, çocuk mamaları, bisküvi ve pastacılık ürünleri, makarna, dondurma, hazır gıdalar, margarin, ekmek mayası ve benzeri gibi ürünler)  kapsadığı, GTİP bazında eşyaya belirli ülke ve/veya ülke grupları için uygulanacak gümrük vergisi oranlarının ve tarım payı olarak tahsil edilecek Toplu Konut Fonu oran veya miktarlarının gösterildiği,

IV Sayılı Listenin; balık ve diğer su ürünlerini kapsadığı, GTİP bazında eşyaya belirli ülke ve/veya ülke grupları için uygulanacak gümrük vergisi oranlarının ve tarım payı olarak tahsil edilecek Toplu Konut Fonu oran veya miktarlarının gösterildiği,

V Sayılı Listenin; Avrupa Birliğinde yürürlükte bulunan Askıya Alma Listesi kapsamı, AB'de üretimi bulunmayan bazı sanayi hammaddesi veya ara malı niteliğindeki eşyayı (bazı kimyasallar, mikro elektronik eşya vb.) kapsadığı, GTİP bazında üçüncü ülkeler için uygulanacak (OGT'den düşük veya sıfır oranında) gümrük vergisi oranlarının gösterildiği ve bu liste kapsamı eşya için Toplu Konut Fonu kesintisinin öngörülmediği,

 Görülmektedir. 

 

Burada, V sayılı liste kapsamı eşya ile ilgili olarak ilave bilgi verilmesi faydalı olacaktır. Avrupa Birliği, “Askıya Alma Rejimi” çerçevesinde sanayicilerinin üretim maliyetini düşürmek amacıyla, kendi gümrük bölgesinde üretilmeyen hammadde ve ara mamul niteliğindeki belirli ürünlerin gümrük vergilerini askıya almakta ve bu ürünlerin üçüncü ülkelerden ithalatında Ortak Gümrük Tarifesi (OGT) altında vergi tahsil etmektedir. Avrupa Birliğinde bu çerçevede oluşturulan eşyaya ilişkin liste, ulusal mevzuatımıza mer’i İthalat Rejimi Kararına V sayılı listenin eklenmesi ile yansıtılmıştır. Söz konusu listede yer alan eşya, mezkur Rejim Kararına ekli II sayılı listede yer alan eşya ile aynı G.T.İ.P’i haiz olabilmekle birlikte, V sayılı listede yer alan eşya kullanım amacı ve ilave teknik özellikleri ile II sayılı listede yer alan aynı G.T.İ.P’li eşyadan faklı kılınmıştır. Örneğin; II sayılı Listede yer alan 2823.00.00.00.00 G.T.İ.P’lu titan oksitlerin (saf titan oksitleri) V sayılı Liste kapsamında değerlendirilebilmeleri, ancak bunların 85.32 veya 85.33 tarife pozisyonunda yer alan maddelerin üretiminde kullanılan, ortalama tane büyüklüğü 1,2 mikrometre veya daha fazla olan, fakat 1,8 mikrometreyi geçmeyen, ağırlık itibariyle %99,9 veya daha fazla saflıktaki titanyum dioksitlerden olmaları durumunda mümkün olacaktır. Bu örnekten de anlaşılacağı üzere, V sayılı listede yer alan eşyanın kullanım amacı ve özellikleri detaylı olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca, ithal amacıyla gümrüğüne getirilen bir eşyanın V sayılı liste kapsamında değerlendirilebilmesi için bu eşyanın V sayılı listede yer alan tanıma -kullanım amacı ve özellikleri bakımından- tam olarak uyması gerekeceği gibi bu eşyanın üçüncü ülke menşeli olması da gerekmektedir.

Diğer taraftan, ithalatçılar açısından önemli olan, gümrük idaresine ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarına karşı yerine getirmeleri gerekli bazı yükümlülüklere ilişkin düzenlemeleri içeren ve İthalat Rejimi Kararı, bazı özel kanunlar ve Türkiye'nin de taraf olduğu bazı uluslararası anlaşmalar kapsamında kamu ahlakı, düzeni, güvenliği, insan, hayvan, bitki sağlığı ile çevrenin ve tüketicinin korunmasına amacıyla tasarruf olunan 2001 yılı İthalat Tebliğlerini incelemeleridir.

Söz konusu tebliğlerin bir listesi aşağıda verilmiştir. Bu tebliğlerin kapsamları ve uygulanmaları konusunda Gümrükler Genel Müdürlüğünden (İthalat Şube Müdürlüğü) daha detaylı bilgi alınabilir.

Tebliğ No:

Tebliğin Adı

2001/1

Yurt İçinde Düzenlenen Uluslararası Fuarlara İlişkin Tebliğ

2001/2

Harp Silahları, Bunların Aksam ve Parçalarının İthaline İlişkin Tebliğ

2001/3

Radyoaktif Maddeler İle Bunların Kullanıldığı Cihazların İthaline İlişkin Tebliğ

2001/4

Bazı Haberleşme Cihazlarının İthaline İlişkin Tebliğ

2001/5

Haritalar ve Benzeri Dokümanın İthaline İlişkin Tebliğ

2001/6

İthalinde Bakım, Onarım ve Servis Garantisi Yeterlilik Belgesi Aranacak Maddelere İlişkin Tebliğ

2001/7

İthalinde Karayolu Uygunluk Belgesi Aranacak Maddelere İlişkin Tebliğ

2001/8

Sivil Hava Taşıtlarında Kullanılmaya Mahsus Maddelerin İthaline İlişkin Tebliğ

2001/9

5 Yaşından Eski Olmamak Üzere Kullanılmış Olarak İthal Edilebilecek Maddelere İlişkin Tebliğ

2001/10

Banknot ve Benzeri Kıymetli Evraka Mahsus Kağıtların İthaline İlişkin Tebliğ

2001/11

Bazı Patlayıcı Maddeler, Ateşli Silahlar, Bıçaklar ve Benzeri Aletlerin İthaline İlişkin Tebliğ

2001/12

Solvent ve Bazı Petrol Ürünleri İthaline İlişkin Tebliğ

2001/13

İşçi Sağlığını ve İş Güvenliğini Etkileyen Bazı Maddelerin İthaline İlişkin Tebliğ

2001/14

Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin İthaline İlişkin Tebliğ

2001/15

Bazı Boyar Maddelerin İthaline İlişkin Tebliğ

2001/16

Gübre İthaline İlişkin Tebliğ

2001/17

Kimyasal Silahlar Sözleşmesi Ekinde Yer Alan Kimyasal Maddelerin İthaline İlişkin Tebliğ

2001/18

Gümrük Vergisi Askıya Alınacak Ürünlere İlişkin Tebliğ

2001/19

Gümrük Vergisi Askıya Alınması Planlanan Ürünlere İlişkin Tebliğ
 

Önemli Not: Genel olarak hükümleri ve kapsamları korunmakla birlikte, İthalat Rejimi Kararının eki listeler ile İthalat Tebliğleri, Dış Ticaret Müsteşarlığınca (İthalat Genel Müdürlüğü) her yıl yeniden yayımlanmaktadır. Ayrıca, İthalat Rejimi Kararı hükümleri, eki listelerin kapsamları ile ithalat tebliğlerinin kapsamı ve hükümlerinde yıl içinde değişiklikler yapılabilmektedir.

9.2 Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Mevzuatı

Ülkemizde standartları iç piyasada zorunlu uygulamaya koyma yetkisi, ilgili Bakanlıktadır (Sanayi ürünlerinde Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, petrol ürünlerinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, yapılar ve yapı malzemelerinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı gibi). Standartları, ihracat veya ithalatta zorunlu uygulamaya koyma görev ve yetkisi ise, Dış Ticaret Müsteşarlığındadır. Dış Ticaret Müsteşarlığı, bazı tarım ürünleriyle ilgili standartları ihracatta, iç piyasada zorunlu uygulamada bulunan sanayi ürünlerinin standartlarını da ithalatta uygulamaya koymuştur.

Başta GATT ve ekleri olmak üzere, çok taraflı ticaret anlaşmaları ile yerli ürünlerle ithal ürünleri arasında ayırımcılık yapılması yasaklandığından, bir standardın ithalatta zorunlu uygulamaya konulabilmesi için, standart kapsamı ürünlerin yerli üretimi varsa, öncelikle bu standardın ilgili Bakanlık tarafından iç piyasada zorunlu uygulamaya konulması gerekmektedir. Ayrıca, GATT Ticarette Teknik Engeller Anlaşması, ithal sanayi ürünlerinde yalnızca sağlık, emniyet, çevre koruması, tüketicinin doğru bilgilendirilmesi gibi asgari güvenlik gerekleri yönünden kontrol yapılmasına cevaz verdiği için, ithalatta zorunlu uygulamadaki standartlarda yer alan parametrelerden, sadece asgari güvenlik gerekleri ile ilgili olanları dikkate alınmakta, ticari yönden kalite kontrolü yapılmamaktadır.

Bu çerçevede hazırlanan Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon mevzuatı; Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi Kararı, Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Yönetmeliği ve Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğlerinde oluşmaktadır.

Yine burada ithalatçılar açısından önemli olan, gümrük idaresine ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarına karşı yerine getirmeleri gerekli bazı yükümlülüklere ilişkin düzenlemeleri içeren Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğlerini üç ana grupta ve genel hatları ile incelemektir.

 1) İthalatta Uygunluk Değerlendirmesi:

İthalatçılar tarafından, ithalatta uygunluk değerlendirmesi yaptırılmak üzere, Dış Ticarette Standardizasyon (2001/1) sayılı Tebliğ kapsamındaki ürünler için Türk Standartları Enstitüsü'ne, Dış Ticarette Standardizasyon (2001/2) sayılı Tebliğ kapsamındaki ürünler için ise ilgili Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlığı'na başvurulur. Anılan kurumlardan verilecek Uygunluk Belgesi eşyanın serbest dolaşıma girişinde ilgili gümrük idarelerine ibraz edilir.

Yukarıdaki ifadeden de anlaşılacağı üzere, ithalde uygunluk değerlendirmesine tabi tutulacak eşya iki ayrı tebliğ altında gruplandırılmıştır: Değerlendirmesi TSE tarafından yapılanlar ve değerlendirmesi Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlıklarınca yapılanlar. Bu iki tebliğ kapsamı eşya nicelik bakımından karşılaştırıldığında; ithalde TSE'nin uygunluk değerlendirmesine tabi eşya sayısının diğerine göre oldukça fazla olduğu görülmektedir. İçerik bakımından karşılaştırıldığında ise; standardı ithalatta zorunlu uygulamada bulunan eşya listesinde (uygunluk değerlendirmesi Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlıklarınca yapılanlar), tarifenin 15 nci faslında yer alan bazı bitkisel yağlar (zeytin, prina, palm, ayçiçeği tohumu, aspir, pamuk tohumu, hindistan cevizi, kozla, hardal, rep, mısır, susam yağları), 20 nci faslında yer alan sofralık zeytin ve işlenmiş iç fındık, 44 üncü faslında yer alan ceviz kütükleri ve tomrukları ve 51.01 ve 51.02 tarife pozisyonlu karde edilmemiş veya taranmamış yün ve yapağı dışında herhangi bir işlem veya işçilik görmemiş bazı hayvansal ürünler ve ağırlıklı olarak tarım ürünleri; uygunluk değerlendirmesi TSE tarafından yapılan eşya listesinde ise, önemli ölçüde işçilik veya işleme tabi tutulmuş eşya ve ağırlıklı olarak sanayi ürünleri yer almaktadır.

Burada ithalatçılar açısından önemli olan husus, ithal etmek istatistikleri eşyanın 12'li bazda Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonunu belirleyerek ithalde uygunluk değerlendirmesine tabi olup olmadığının tespiti ile ithal edecekleri eşyanın ilgili standardına uygun olup olmadığı konusunda eşyanın ihracatçısı veya üreticisi ile temasa geçerek bir fikir sahibi olmalarıdır. Aksi halde, gümrüğüne sundukları eşyanın uygunluk değerlendirmesinde ilgili standardına uygun çıkmaması halinde ithaline izin verilmeyecektir.

 2) Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Maddeler:

Dış Ticarette Standardizasyon (2001/3) sayılı "Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Madde ve Atıklara İlişkin Tebliğ" kapsamındaki maddeler için, Çevre Bakanlığı tarafından yapılan kontroller sonucunda verilen Kontrol Belgesi, tebliğde belirtilen Gümrük Antrepo, Serbest Dolaşıma Giriş, Dahilde İşleme, Gümrük Kontrolü Altında İşleme ve Geçici İthalat Rejimleri ile öngörülen amaçlar doğrultusunda eşyanın ilgilisine teslimi sırasında ilgili gümrük idarelerince aranmaktadır.

Söz konusu Tebliğ kapsamında, tarifenin; 28, 29 ve 38 inci fasıllarında yer alan bazı kimyasallar, 27 nci faslında yer alan bazı katı yakıtlar (antrasit, taşkömürü, linyit ve petrol koku), 71, 72, 74, 79, 80 ve 81 inci fasıllarında yer alan metal hurdaları, 50, 51, 53 ve 55 inci fasıllarında yer alan tekstil atıkları, 25, 26, 27, 39, 40, 45 ve 70 inci fasıllarında yer alan diğer atıklar yer almaktadır. Ayrıca bu Tebliğ ile, bazı atıklar, bazı maddeleri içeren atıklar ile diğer bazı atıkların Türkiye'ye ithali yasaklanmıştır. 

 3) İthal Malların Kalite ve Sağlık Yönünden Kontrolü:

Dış Ticarette Standardizasyon (2001/4) sayılı Tebliğ kapsamında yer alan maddeler (tarifenin; 27, 28 ve ağırlıklı olarak 29 uncu faslında yer alan ve ithali özel izne tabi ilaçlar ve tıbbi müstahzarlar ile tarifenin 12, 13, 15, 17, 18, 21, 25, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 38, 39, 40, 48, 56, 63, 67, 73, 84, 85, 90 ve 96 ncı fasıllarında yer alan tıbbi müstahzarların terkibinde bulunan ilaç ham, başlangıç maddeleri, ilaç hammaddeleri üretiminde kullanılan maddeler ile tıbbi müstahzarlar) için Sağlık Bakanlığı,

Dış Ticarette Standardizasyon (2001/5) sayılı Tebliğde yer alan maddeler (tarifenin; 30 uncu faslında yer alan hayvan hastalıklarına karşı kullanılan aşı, serum ve biyolojik maddeler, 01 ve 02 nci fasıllarında yer alan canlı hayvan ve et, 04, 05, 41 ve 51 nci fasıllarında yer alan hayvan müstahzarları, 06, 07, 10, 12 ve 38 inci fasıllarında yer alan tohum, fide, fidan ve çiçek soğanları gibi çoğaltım materyalleri, 05, 07, 10, 12, 23, 28, 29, 32 ve 35 inci fasıllarında yer alan yem sanayiinde kullanılan maddeler, 11, 13, 15, 17, 25, 27, 28, 29, 30, 32, 34, 35, 38 ve 39 uncu fasıllarında yer alan veteriner müstahzarların terkiplerinde bulunan ilaç hammaddeleri ve yardımcı maddeleri ile veteriner müstahzarları, 25, 27, 28, 29, 32, 34, 35, ve 38 inci fasıllarında yer alan zirai mücadele ilaç ve teknik maddeleri, teknik madde imalinde kullanılan hammaddeler, çekici tuzaklar ile hidrolize protein ihtiva eden cezbediciler, 03, 04, 05, 07, 08 ila 22, 25, 27, 28, 29, 30, 32, 33, 34, 35, 38, 39, 40, 45, 48, 70 ve 72 nci fasıllarında yer alan gıda maddeleri ve diğer tarım ve su ürünleri) için Tarım ve Köyişleri Bakanlığı,

Tarafından yapılan kontroller sonucunda verilen Kontrol Belgesi, bu tebliğlerde belirtilen Gümrük Antrepo, Serbest Dolaşıma Giriş, Dahilde İşleme, Gümrük Kontrolü Altında İşleme ve Geçici İthalat Rejimleri ile öngörülen amaçlar doğrultusunda eşyanın ilgilisine teslimi sırasında ilgili gümrük idarelerince aranmaktadır.

Yukarıda bahsi geçen Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğleri kapsamına giren eşyayı ithal edeceklerin, kontrol belgelerini hangi şartlara bağlı olarak ve hangi kamu kurum veya kuruluşundan alacakları, aldıkları belgelerin ne kadar süre için geçerli olacağı, bu belgeleri almalarında sağlanabilecek kolaylıkların hangi şartlara bağlı olduğu ve kontrol belgesinden istisna tutulma şartlarının neler olduğu hususları için bu tebliğleri incelemeleri gerekecektir.

Ayrıca, dış ticarette standardizasyon konusunda yukarıda yapılan sınıflandırma dışında kalan, "Araç Dış Lastiklerinin İthalatında Uygulanacak Esaslara İlişkin Tebliğ"in de incelenmesinde fayda vardır.

Bu tebliğlerin kapsamları ve uygulanmaları konusunda Gümrükler Genel Müdürlüğünden (İthalat ve Çevre Şube Müdürlükleri) daha detaylı bilgi alınabilir.

9.3 İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Mevzuat

İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında mevzuat, 4412 sayılı Kanun ile değişik 3577 sayılı İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun ve Kanuna dayanılarak çıkarılan Karar, Yönetmelik ve Tebliğlerden oluşmaktadır.

3577 sayılı Kanun, ithalatta haksız rekabet hallerinden dampinge ve/veya  sübvansiyona konu olan ithalatın sebep olacağı haksız rekabete karşı bir üretim dalının korunması ve/veya piyasanın bozulmasının önlenmesi amacıyla yapılacak işlemlere, alınacak, idari, mali, ekonomik ve diğer önlemlere, gerekli ilke ve uygulama kararlarını verecek bir kurul oluşturulmasına ve bunun görevlerine ilişkin usul ve esasları kapsar.

Anılan mevzuat çerçevesinde, bu metnin hazırlandığı tarih itibariyle, Türkiye, menşe bazında ve bazı eşya için üretici firma bazında toplam 13 adet eşyanın ithalinde dampinge karşı vergi uygulamaktadır

Bu konuya ilişkin detaylı bilgi Gümrükler Genel Müdürlüğünden (İthalat Şube Müdürlüğü) temin edilebilir.

9.4 İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemleri Mevzuatı

Türkiye ile Avrupa Birliği arasında bir gümrük birliği oluşturan 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararında belirtilen “Ortak Ticaret Politikası” araçlarına uyum ve Dünya Ticaret Örgütünün Korunma Önlemleri Anlaşması çerçevesinde, İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemleri Mevzuatı kapsamında; 95/6814 sayılı İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemleri ile Kota İdaresi ve Tarife Kontenjanı Hakkında Karar, 95/6815 sayılı Belirli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında Karar, 95/6816 sayılı İkili Anlaşmalar, Protokoller ve Diğer Düzenlemeler Kapsamı Dışında, Belirli Ülkeler Menşeli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında Karar, 95/7348 sayılı Belirli Ülkeler Menşeli Malların İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında Karar ve 95/7608 sayılı Türkiye’nin Ticari Haklarının Korunması Hakkında Kararnameler çıkartılmıştır.

Bu Kararlara istinaden çıkartılan İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemleri Yönetmeliği ile Kota ve Tarife Kontenjanı Yönetmeliği, Belirli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Yönetmeliği, İkili Anlaşmalar, Protokoller veya Diğer Düzenlemeler Kapsamı Dışında, Belirli Ülkeler Menşeli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Hakkında Yönetmelik ve tebliğlerde uygulamaya yönelik usul ve esaslar daha ayrıntılı olarak ifade edilmiştir.

95/7348 sayılı Karar ve bu Karar istinaden 1/11/1995 tarih ve 22450 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikle getirilen gözetim veya korunma önlemleri, Dünya Ticaret Örgütü üyesi olmayan ülkelerden yapılacak ithalatta uygulanmaktadır. Bu çerçevede, Çin Halk Cumhuriyeti menşeli bazı ürünlere yönelik olarak gözetim ve korunma önlemi (kota) uygulanmaktadır. Genel olarak kotaya tabi eşya; ayakkabılar, seramikten ve porselenden sofra ve mutfak eşyası, gözetime tabi eşya; amonyum klorür, sitrik asit, antibiyotik hammaddeleri, boya ve boya müstahzarları, patlayıcı maddeler, polivinil alkoller, koruyucu eldivenler, ayakkabılar, porselen süs eşyası, cam eşya, bisikletler, oyuncaklar, oyun kağıtları ve çeşitli fırçalardır.

Özetle, ithalatçıların bilmesi gereken en önemli iki husus; ithalatta kota önlemine tabi eşya için Dış Ticaret Müsteşarlığınca (İthalat Genel Müdürlüğü) düzenlenecek İthal Lisansının, gözetim önlemine tabi eşya için ise yine Dış Ticaret Müsteşarlığınca (İthalat Genel Müdürlüğü) düzenlenecek Gözetim Belgesinin gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte ilgili gümrük idaresine ibraz etmeleridir.

Yukarıda belirtilen mevzuat ve bu mevzuat çerçevesinde yürütülen kota ve gözetim uygulamaları hakkında daha fazla bilgi Gümrükler Genel Müdürlüğünden (İthalat Şube Müdürlüğü – ithalat@gumruk.gov.tr) temin edilebilir.

Önemli Not: Genel olarak dış ticarette standardizasyon tebliğlerinin hükümleri ve kapsamları korunmakla birlikte, Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Yönetmeliği ve bu Yönetmelik eki Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğleri, Dış Ticaret Müsteşarlığınca (Dış Ticarette Standardizasyon Genel Müdürlüğü) her yıl yeniden yayımlanmaktadır. Ayrıca, bu tebliğlerin kapsamı ve hükümlerinde yıl içinde değişiklikler yapılabilmektedir.

9.5 Tarife Kontenjanı Hakkında Mevzuat

Gerek 95/6814 sayılı İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemleri İle Kota İdaresi ve Tarife Kontenjanı Hakkında Karar gerekse Kota ve Tarife Kontenjanı Yönetmeliği uyarınca; tarife kontenjanı ile, uluslararası anlaşmalar çerçevesinde tek taraflı olarak ya da tercihli ticaret anlaşmaları gereğince belirli ülkeler menşeli bir mal ya da mal grubunun muayyen bir miktar ve/veya değeri için Bakanlar Kurulunca gümrük vergisi oranlarında indirim yapılmakta ya da muafiyet sağlanmaktadır.

Tarife kontenjanlarının kullanım usulleri Dış Ticaret Müsteşarlığınca belirlenmektedir.

Tercihli tarifeden yararlanan ve tarife kontenjanına konu olan maddeler Tebliğde belirtilen Gümrük kapılarından kontenjan doluncaya kadar başvuranlara tahsis edilmektedir. Ancak, gerekli hallerde tarife kontenjanının kullanımı, Dış Ticaret Müsteşarlığınca kota (bir takvim yılı veya muayyen bir dönem itibariyle yapılmasına izin verilen ithalatın miktar ve/veya değeri) düzenlemelerine tabi tutulabilmektedir.

Anlaşmalar çerçevesinde belirlenen kontenjanlar, anlaşma yapılan ülke/ülkeler menşeli mallar için geçerli olduğundan kontenjan konusu maddenin diğer ülkelerden ithal edilmesi genel hükümlere tabi bulunmaktadır.

Bu bağlamda; tarife kontenjanları kapsamında yapılacak ithalatta, Dış Ticaret Müsteşarlığınca (İthalat Genel Müdürlüğü) düzenlenecek İthal Lisansının gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte ithalatçı tarafından gümrük idaresine ibrazı gerekmektedir.

Burada belirtilen mevzuat ve bu mevzuat çerçevesinde yürütülen kota ve gözetim uygulamaları hakkında daha fazla bilgi Gümrükler Genel Müdürlüğünden (İthalat Şube Müdürlüğü – ithalat@gumruk.gov.tr) temin edilebilir.

10 İrtibat

 

 

 

EK-I

 

Ticari Nitelikli Eşyanın İthalinde Aranan/Aranabilecek Belgeler

 

Serbest dolaşıma giriş rejimi çerçevesinde ticari nitelikli eşya ithalatında hangi aşamada hangi belgenin gümrüğüne verilmesi gerektiğinin bilinmesi ithalatçılar açısından oldukça önemlidir. Konunun daha iyi anlaşılabilmesi için gümrük idarelerince aranan belgelere ilişkin açıklamalar iki ayrı alt başlık altında; serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında gümrük beyannamesinin tescili aşamasında beyannameye eklenmesi gerekli belgeler ve tescilden sonra, ancak bu rejim ile öngörülen amaçlar doğrultusunda eşyanın ilgilisine tesliminden önce gümrük idaresine ibrazı gerekli belgeler başlığı altında açıklanmıştır.

A. Beyannamenin Tescil Edilerek İdareye Verilmesi Aşamasında Beyannameye

 Eklenmesi Gereken/Gerekebilecek Belgeler

1. Orijinal Fatura: Kesin satışlarda eşyanın satıcısı, diğer hallerde ise göndereni tarafından mahallinde düzenlenmiş ve Gümrük Yönetmeliğinin 187 nci maddesinde belirtilen esaslara uygun orijinal faturanın tescilden önce beyannameye eklenmesi zorunludur.

Ancak ithal konusu eşyanın, kıymetleri üzerinden vergiye tabi olup da birden ziyade kap içinde gelen ve aynı zamanda çeşitli cins ve kıymette olması halinde ve orijinal faturalarda her kabın içinde satış birimine göre ne miktar eşya bulunduğu gösterilmediği takdirde; her kapta aynı cins ve kıymette ne miktar eşya bulunduğunu gösteren ve orijinal faturaya uygun bir şekilde, satıcı veya gönderici tarafından mahallinde düzenlenmiş ayrıntılı faturanınbeyanname ile birlikte idareye verilmesi gerekir.

2. İthal Eşyasına Ait Kıymet Bildirim Formu: Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının VII nci Maddesinin Uygulanmasına Dair Anlaşma hükümleri çerçevesinde belirlenen, ithal eşyasına ait gümrük kıymetinin unsurlarını içeren ve Gümrük Yönetmeliğinin 21 no.lu ekinde yer alan kıymet bildirim formunun usulüne uygun olarak doldurularak beyannameye eklenmesi zorunludur.

3. Menşe Şahadetnamesi/EUR.1 ve A.TR Dolaşım Belgeleri: İthalatta menşe şahadetnamesi ibrazı ihtiyaridir. Yürürlükte bulunan ve tercihli tarife uygulamasına imkan sağlayan anlaşmalardan, Türkiye-AB arasında bir gümrük birliği kuran anlaşma (Gümrük Birliği Anlaşması) kapsamı eşya (sanayi ürünleri ve işlenmiş tarım ürünleri) için A.TR Dolaşım Belgesi, Serbest Ticaret Anlaşmaları kapsamı eşya ile AKÇT ürünleri, AB menşeli tarım ürünleri için EUR.1 Dolaşım Sertifikası beyannameye eklenmelidir. Ancak bu belgelerin ibrazı, ithalatçının tercihli tarife uygulamasından faydalanmak istemesi halinde zorunludur.

4. Çeki Listesi: İthal konusu eşyanın, bir fatura kapsamında, çeşitli cins ve nev’ide ve çeşitli ağırlıktaki kaplara konulması halinde, her kapta ne miktar eşya bulunduğunu göstermek amacıyla, orijinal fatura ile birlikte satıcısı/gönderini veya beyan sahibi tarafından da hazırlanan belgenin (çeki listesi) beyanname ekinde ibraz edilmesi gereklidir.

5. Konşimento veya Yük Senedi: Deniz yoluyla gelen eşya için geminin kaptanı veya donatanı veya mümessili tarafından düzenlenerek yükletene verilen konşimentonun, karayolu ve demiryoluyla gelen eşya için yine taşıyanı tarafından düzenlenen yük senedinin (CMR, CIM gibi) ve havayoluyla gelen eşya için havayolu konşimentosunun tescilden önce beyannameye eklenmesi gerekmektedir. Bu çerçevede idareye ibraz edilecek konşimento ve yük senetlerinin hangi bilgileri içermesi gerektiği Gümrük Yönetmeliğinin 190 ıncı maddesinde gösterilmiştir.

6. Navlun Faturası ve/veya Sigorta Poliçesi: Eşyanın teslim şekline bağlı olarak, teslim şekli bu iki unsurdan birini veya her ikisini birden ihtiva etmemesi durumunda; FOR-FOT-FAS-FOB satış şekillerinde navlun makbuzu ile sigorta poliçesinin, C.Et.F satış şeklinde ise sigorta poliçesinin eşyanın gümrük kıymetinin doğru olarak tespit edilebilmesi için beyannameye eklenmesi gerekmektedir.

7. İşlenmiş Tarım Ürünleri Beyan Formu/Analiz Sonuç Raporu: ithal konusu eşyanın işlenmiş tarım ürünü olması halinde, bu üründeki tarım paylarını belirten, kimyager tarafından onaylanmış ve Gümrük Yönetmeliğinin 20 no.lu ekinde yer alan İşlenmiş Tarım Ürünleri Beyan Formu/Analiz Sonuç Raporunun beyannameye eklenmesi gerekmektedir.

8. Uygunluk Yazısı/Uygunluk Belgesi; Onay Belgesi, Bakım, Onarım ve Servis Garantisi Yeterlilik Belgesi; Proforma Fatura; İzin Yazısı/İzin Belgesi:Bu belgelerin ibrazı, ithalat konusu eşyanın yürürlükteki İthalat Tebliğleri kapsamında bulunup bulunmadığına bağlıdır. Türkiye’ye ithali tasarlanan eşyanın yürürlükteki İthalat Tebliğleri kapsamında bulunup bulunmadığı, belgenin nereden ve nasıl temin edilebileceği gibi konularda Gümrükler Genel Müdürlüğünden (İthalat Şube Müdürlüğü – ithalat@gumruk.gov.tr) daha fazla bilgi temin edilebilir.

9. Fon Alındı Makbuzu: Vadeli akreditif, mal mukabili ve kabul kredili ödeme şekillerine göre ithal edilen eşya için, Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu kesintisini yapan banka veya özel finans kurumlarınca düzenlenmiş fon alındı makbuzunun beyannameye eklenmesi gerekmektedir.

B. Beyannamenin Tescilinden Sonra, Eşyanın Tesliminden Önce İbrazı Gerekli
Belgeler

1. İthal Araç Karayolu Uygunluk Belgesi: İlgili İthalat Tebliği (2001 yılı için 2001/7 sayılı İthalat Tebliği) kapsamı eşya için, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca düzenlenmiş "İthal Araç Karayolu Uygunluk Belgesi"nin gümrüğüne ibrazı gerekmektedir.

2. Uygunluk Belgesi: İlgili Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (2001 yılı için 2001/1 sayılı Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği) kapsamında yer alan eşya için, Türk Standartları Enstitüsünce yapılacak uygunluk değerlendirmesini müteakip alınacak uygunluk belgesinin, ilgili Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (2001 yılı için 2001/2 sayılı Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği) kapsamına giren eşya için, Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlıklarınca yapılacak uygunluk değerlendirmesini müteakip düzenlenecek uygunluk belgesinin eşyanın serbest dolaşıma girişinde gümrüğüne ibrazı zorunludur.

3. Kontrol Belgesi: İlgili Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğleri (2001 yılı için 2001/3, 2001/4 ve 2001/5 sayılı Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğleri) kapsamında yer alan eşya için, duruma göre Çevre Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı veya Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından düzenlenen kontrol belgesinin, eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimi çerçevesinde ilgilisine tesliminden önce gümrüğüne ibrazı zorunludur.

4. İthal Lisansı: Kota uygulamasına tabi eşya için, Dış Ticaret Müsteşarlığınca düzenlenmiş ithal lisansının, gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte, (bir anlamda beyannamenin tescilinde) beyannameye eklenmesi zorunludur. Tarife kontenjanı uygulaması kapsamında yer alan eşya için, ithalatçının tercihli tarifeden faydalanmak istemesi halinde Dış Ticaret Müsteşarlığınca düzenlenmiş ithal lisansını yine gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte beyannameye eklemesi gerekmektedir.

5. Gözetim Belgesi: Gözetim uygulamasına tabi eşya için, Dış Ticaret Müsteşarlığınca düzenlenmiş gözetim belgesinin gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte beyannameye eklenmesi zorunludur.



Santral : 0212 438 51 90 /91
Direkt: 0212 438 51 92 /93
FAX: 0212 438 51 94
halisedal@gmail.com
Oruçreis Mah. Tekstilkent Cad. Tekstilkent Ticaret Merkezi G1 Blok 10-AB 3047 ESENLER / İSTANBUL
TÜM HAKLARI ERDA LTD. ŞTİ'NE AİTTİR. | MARKA INTERACTIVE